کمتر کسی است که با نام پزشک و سیاست‌مدار معروف فرانسوی «ژوزف گیوتین» را نشنیده باشد. فردی که شهرتش بیشتر به خاطر اختراع گیوتین است. دستگاهی که به‌طور اتوماتیک سرِ مجرمان را از بدن جدا می‌کرد. دستگاهی که در دوران انقلاب فرانسه به‌وفور از آن استفاده شد و افراد مشهوری مانند لویی شانزدهم، روبسپیر، ماری آنتوآنت و بسیاری دیگر از انقلابیون و ضد انقلابیون به وسیله آن اعدام شدند. اما شاید کمتر کسی بداند نیت دکتر گیوتین از اختراع این وسیله چه بوده است . . .
ژوزف گیوتین یکی از مخالفان مجازات مرگ بود. شاید چون دریافته بود که امحای یک‌بارۀ این نوع مجازات نامحتمل است، نیروی خود را برای انسانی‌ترکردن و عادلانه‌ترکردن آن صرف کرد. در زمان زیست گیوتین در فرانسه تنها اشراف‌زادگان خاطی از این امتیاز برخوردار بودند که گردنشان را با شمشیر می‌زدند؛ حال‌آنکه اغلب مجرمان به آویختن به چوبۀ دار محکوم می‌شدند. در برخی مواقع نیز محکوم به مرگ با گردونۀ استخوان‌شکن می‌شدند.
در دهم اکتبر ۱۷۸۹، گیوتین طرحی را به دولت فرانسه پیشنهاد و در آن توصیه کرد نوعی دستگاه گردن‌زنی، به ابزار رسمی برای اعمال مجازات مرگ تبدیل شود. در بدو امر، پیشنهاد وی توجه اندکی را به خود جلب کرد؛ اما در دسامبر همان سال، گیوتین در مجلس ملی سخنرانی‌ای کرد که سبب شد هم خود وی و هم ایده‌اش شهرتی بین‌المللی یابد. درحالی‌که شور و هیجان بر او غلبه کرده بود، به مخاطبانش گفت:
«اکنون من با این دستگاه، گردن شما را در طرفةالعینی می‌زنم؛ ولی اصلاً آن را احساس نمی‌کنید.»
روز بعد، نشریه‌ای معروف در فرانسه، اظهارات گیوتین را در قالب ترانه‌ای دست انداخت. این ترجمه از مجله‌ای انگلیسی، چمبرز ادینبورگ جرنال، در قرن نوزدهم برگرفته شده است:
این سیاست‌مدار و پزشک با خود اندیشید، واضح است که به‌دارآویختن، نه انسانی است نه میهن‌پرستانه و بالفور شیوه‌ای مبتکرانه ابداع کرد تا انسان‌ها را، بی‌آنکه عذابی ببینند، به قتل رساند شیوه‌ای که در آن نه طنابی بود و نه چوبه‌ای و جلادان را از میدان به در می‌کرد...
و آنگاه بی‌درنگ نبوغ او دستگاهی را طراحی کرد که «به‌سادگی» انسان را می‌کشد همین و تمام و ما به تقلید از نام او این دستگاه را «گیوتین» می‌خوانیم.
این لحظه‌ای بود که نام «گیوتین» برای ابد، مترادف با گردن‌زنی می‌شد. آنگونه که ژورنال مجلس اشاره می‌کند، در نسخۀ کاملِ این ترانه از سه تنِ دیگر از سیاست‌مداران یاد شده بود که به اعضای داوطلب مجلس ملی معروف بودند. ازقضا همۀ این افراد از کسانی بودند که بعداً به‌وسیلۀ گیوتین اعدام شدند و ازجملۀ آن‌ها سرایندۀ همین ترانه، یعنی شوالیه دو شانسانتز بود.
با وجود آنکه سخنان گیوتین در نزد عموم به تمسخر گرفته شد، تمام پیشنهادهای او در نهایت تصویب شد. در سوم ژوئن ۱۷۹۱، مجلس ملی دستوری صادر کرد مبنی بر اینکه دستگاه گردن‌زنیِ مزبور تنها ابزار برای اعدام قانونی مجرمان باشد و سیاست‌مداری به نام پی‌یر لوئی رودره مسئول نظارت بر اجرای آن شد.
پایان مطلب/
دریافت صفحه با کد QR