شهر تبریز به وسیله دیواری کنگره دار از سنگ با برج‌هایی مدور احاطه شده است و گرداگرد دیوار خندق عمیق و کاملاً عریض و خشکی حفر شده است. تبریز از دور چنگی به دل نمی‌زند.

شهر تبریز در دوره قاجار یکی از شهرهای مهم کشور و درواقع پایتخت دوم محسوب می‌شد.تبریز در دورهٔ قاجار به شکوفایی رسید؛ به‌طوری‌که در این دوره به‌عنوان مهم‌ترین و پیشروترین شهر ایران شناخته می‌شد. در دوران معاصر نیز این شهر یکی از مراکز مهم اقتصادی و صنعتی در سطح کشور محسوب می‌شود. تبریز در دو سدهٔ اخیر، مبدأ بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی و صنعتی در ایران بوده‌است ولی از نظر برخی از خارجیانی که در ایران حضور داشتند، این شهر به دلایلی چون بروز حوادث طبیعی چندان پیشرفته نبود:
«تبریز در جلگه بزرگی بنا شده است و از دو بخش تشکیل می‌شود: خود شهر و حومه شهر. خود شهر به بزرگی حومه آن نیست. شهر به وسیله دیواری کنگره‌دار از سنگ با برج‌هایی مدور احاطه شده است و گرداگرد دیوار  خندق عمیق و کاملاً عریض و خشکی حفر شده است. تبریز از دور چنگی به دل نمی‌زند. عمارات بلند شهر اندك است. مناره اصلاً ندارد (می‌گویند دلیلش وقوع زمین لرزه‌های مکرر است)، این است که همه چیز شهر فوق‌العاده یکنواخت به نظر می‌رسد. پشت بام‌ها همه مسطح و خانه‌ها خاکستری رنگ است. قصر ولیعهد که به آن «ارگ» می‌گویند، کاروانسرا و بازار عباس میرزا و تعداد کمی از خانه‌های شخصی، جزو اماکن دیدنی شهر به حساب می‌آید.»


منبع: بارون فیوددورکورف، سفرنامه بارون فیوددورکورف، ترجمه اسکند ذبیحان، تهران، انتشارات فکرروز، 1372، صص 92- 93