بمباران شهرهای ژاپن به فاصله چند روز انجام گرفت. اولین بمب در صبح روز 6 اوت 1945 بر هیروشیما رها شد و دومین بمب در روز 9 اوت بر ناکازاکی. گفته شده است «انفجار بمب اتم در هیروشیما، معادل 12500 تن، تی‌اِن‌تی، توده‌ای آتشین به وجود آورد که دمای آن به حدود 3000 درجه سانتیگراد می‌رسید و هفتاد هزار نفر را درجا کشت. در شعاع 5/1کیلومتری انفجار، آتش به سرعت گسترش یافت و مساحتی معادل 10 کیلومترمربع از شهر را سوزاند.»

جنگ جهانی دوم با به جا گذاشتن میلیون‌ها قربانی در سرتاسر جهان، یکی از پرتلفات‌ترین جنگ‌های دنیا لقب گرفت. اما در این بین داستان شکست ژاپن که در روزهای پایانی جنگ صورت گرفت، از همه داستان‌ها غم‌انگیزتر بود. چرا که تسلیم‌پذیری این کشور به بمباران دو شهر بزرگ ژاپن یعنی هیروشیما و ناکازاکی توسط آمریکا منوط شد. آمریکا با پرتاب دو بمب اتمی بزرگ بر سر این دو شهر، بسیاری از مردم بی‌گناه را قربانی جنایتی بزرگ کرد. اما سؤال این است که واقعیت داستان ژاپن چه بود؟ چرا این کشور حاضر به تسلیم شدن نبود؟ آیا ژاپن واقعاً قصد تسلیم شدن نداشت؟ چرا آمریکا از بمب اتم برای تسلیم کردن ژاپن استفاده کرد؟ پاسخ همه این سؤالات در ادامه این متن آمده است. 

جزئیاتی از روز بمباران هیروشیما و ناکازاکی
بمباران شهرهای ژاپن به فاصله چند روز انجام گرفت. اولین بمب در صبح روز 6 اوت 1945 بر هیروشیما رها شد و دومین بمب در روز 9 اوت بر ناکازاکی. گفته شده است «انفجار بمب اتم در هیروشیما، معادل 12500 تن، تی‌اِن‌تی، توده‌ای آتشین به وجود آورد که دمای آن به حدود 3000 درجه سانتیگراد می‌رسید و هفتاد هزار نفر را درجا کشت. در شعاع 5/1کیلومتری انفجار، آتش به سرعت گسترش یافت و مساحتی معادل 10 کیلومترمربع از شهر را سوزاند.»1 البته آمارهایی که در مورد کشته شدگان وجود دارد بسیار متفاوت است. برخی مجموع کشته شدگان را تا 220 هزار نفر نیز برآورده کرده و گفته‌اند که اکثر این افراد را غیرنظامیان تشکیل می‌داد. 
گذشته از افرادی که در دم جان باختند، افراد زیادی نیز طی سال‌های بعد به امراض شیمیایی مبتلا شده و جان خود را از دست دادند. برخی نیز دچار معلولیت‌های جسمی یا روانی شدید شدند و تا آخر عمر خود با آن دست به گریبان بودند. با این حال به تفکیک آمار، تعداد کشته شدگان بمباران هیروشیما تا 100 هزار نفر نیز تخمین زده شده است. علیرغم آنکه تعداد کشته‌شدگان این حمله بسیار بالا بود؛ اما آمریکا به آن بسنده نکرد و چند روز بعد به رها ساختن بمبی دیگر به ناکازاکی مبادرت نمود. ظاهراً علت حمله اتمی به ناکازاکی، وارد شدن روسیه به جنگ علیه آمریکا و به هواداری از ژاپن بود.
 در 8 اوت، همانطور که مقامات توکیو کم‌کم داشتند متوجه عمق فاجعه رخ داده می‌شدند، اتحاد شوروی وارد جنگ شد، به منچوری حمله برد و پایگاه ارتش کوانتونگ ژاپن را زیرورو کرد. روز بعد، با پیش‌بینی یک هفته هوای بد، آمریکا بمب دوم را با عجله هرچه تمامتر روی شهر ناگازاکی انداختند. انفجار دوم تا حدی به سبب وجود تپه‌های اطراف کانون انفجار محدود شد، حداقل 40 هزار نفر بلافاصله کشته شدند، از جمله تعدادی از جان به دربردگان انفجار هیروشیما که سه روز قبل به این شهر گریخته بودند.2

موقعیت ژاپن در روزهای پایانی جنگ
ظاهراً ژاپن در دسامبر 1941، حملاتی را به پایگاه آمریکایی پرل هاربر در هاوایی وارد کرده و همین موضوع نیز باعث وارد شدن آمریکا به جنگ جهانی دوم می‌شود. بعد از این حمله آمریکا اعلان جنگ کرد و حملاتی را به برخی از مواضع ژاپن آغاز کرد. البته «ژاپنی‌ها هم در چین مواضعی به دست آورده بودند و آمریکا و انگلیس برای مقابله با آن با مشکل فراوان روبرو بودند. زیرا اوضاع نابسامان داخلی چین و تمایل چیانکای چک مبنی بر اولویت مبارزه با کمونیست‌های مائو به جای مبارزه با اشغالگران ژاپنی به آنها اجازه عمل سریع و قاطع را نمی‌داد در حالیکه تنها تسلیم ژاپن می‌توانست چین را نجات دهد.»3 
با این حال این وضعیت پایدار نبود و آمریکا بتدریج موقعیت بهتری پیدا کرد.  تا جایی که توانست بعضی از مواضع اشغال شده خود توسط ژاپن را پس بگیرد. اما علیرغم این پیشرفت‌ها، آمریکا به یکباره تصمیم گرفت برای تسلیم شدن ژاپن از بمب‌‌های اتمی استفاده کند. در این شرایط، هری ترومن رئیس‌جمهور آمریکا که بعد از مرگ روزولت، ریاست آمریکا را بر عهده گرفته بود، اجازه استفاده از بمب اتمی را صادر کرد.

آیا ژاپن قصد تسلیم شدن نداشت؟
بهانه آمریکا برای بمباران ژاپن، عدم تسلیم شدن این کشور در پایان جنگ بود. آمریکا عنوان کرده بود که تسلیم نشدن ژاپن می‌توانست جنگ را گسترش دهد و کشورهای دیگری را مجدداً وارد جنگ کند. اما این استدلال تنها یک بهانه دروغین است، چرا که طبق اسناد به جا مانده و ادعاهای برخی از مسئولین ژاپنی، این کشور قصد تسلیم شدن داشت. تلگرافي که در پنجم مي 1945 توسط ايالت متحده گرفته و رمزگشايي شد هر شکي را که ژاپني‌ها به دنبال تقاضاي آتش بس بودند را از بين مي‌برد. در واقع هيئت بررسي استراتژيک بمباران ايالت متحده کمي پس از اتمام جنگ گزارش داد که قرار بود ژاپني‌ها "به احتمال قريب به يقين" پيش از حمله بحث انگيز متفقين در اول نوامبر 1945 تسليم شوند و به اين ترتيب جان همه طرف‌هاي درگير حفظ مي‌شد.4 
از طرفی اگر ادعای آمریکا درست هم باشد، واقعیت آن است که وادار کردن ژاپن به تسلیم شدن از راه‌های دیگر نیز امکان‌پذیر بود. درواقع «بدون بمباران‌های اتمی، برتری هوایی بر ژاپن، فشار قابل توجهی را برای ایجاد محاصره ‌بی‌قیدوشرط اعمال می‌کرد و لزوم حمله به این کشور را مرتفع می‌ساخت. بر اساس تحقیقات دقیق به ‌عمل‌آمده از کلیه ‌واقعیت‌های موجود و صحه گذاشتن شهادت رهبران ژاپنی باقی‌مانده ‌دخیل در این امر، نتیجه ‌این مطالعه این است که حتی اگر بمب‌های اتمی فرو نمی‌افتادند، حتی اگر روسیه وارد جنگ نمی‌شد، حتی اگر هیچ تهاجمی طراحی یا انجام نمی‌شد، امکان به محاصره درآوردن ژاپن وجود داشت.»5 
گذشته از همه اینها طبق مستندات جنگی، ژاپنی‌ها عمده نیروی دریایی خود را از دست داده بودند و هر چند دست از مقاومت نکشیدند و با عملیات انتحاری بر روی کشتی‌های دشمن به غرق نمودن آنها پرداختند،6 اما این آخرین تلاش آنها برای نمایش گذاردن توانایی نظامی‌شان بود.

سخن نهایی
بمباران هیروشیما و ناکازاکی، یکی از رویداهای تلخ و سیاه در تاریخ معاصر جهان است. آمریکا به بهانه تسلیم نشدن ژاپن دست به این اقدام وحشیانه و غیرانسانی زد؛ اما به باور بسیاری این اقدام با هدف آزمایش بمب اتمی صورت گرفت. چرا که به باور اذهان عمومی، تسلیم کردن ژاپن آن هم در شرایطی که متحدی نداشت و جنگ نیز به پایان خود نزدیک بود، کار چندان سختی نبود؛ پس چه لزومی داشت که آمریکا مبادرت به استفاده از بمب اتم نماید؟ اینجاست که بسیاری موضوع آزمایش بمب اتم را پیش کشیده و عنوان کرده‌اند هدف آمریکا چیزی جز اهداف غیرانسانی و آزمایش بمب اتم نبود.   



فهرست منابع
1.    سیلویا انگدال، بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، ترجمه شهربانو صارمی، تهران، انتشارات ققنوس، 1400، ص 26.
2.    همانجا. 
3.    احمد نقیب‌زاده، تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل، تهران، نشر قومس، 1383، ص 237.
4.    تاریخ کامل جنگ جهانی دوم، دانشنامه جنگ جهانی دوم، ص 59.
5.    جان پلینگر "دروغ‌های امروز همان دروغ‌های هیروشیما هستند"، نشریه‌ علوم سیاسی، شماره ‌85، (1389) صص 64 و 65.
6.    نقیب‌زاده، همان، ص 237.