بسیاری از روشنفکران عوامل مزدبگیر استعمارگران و اعضای فراماسون و دیگر سازمان‌های امپریالیستی بوده، در خدمت امپریالیسم جهانی قرار داشته‌اند...

میان شکل‌گیری روشنفکران در کشورهای جهان سوم و استعمار رابطه نزدیکی وجود دارد. درواقع بیراهه نیست اگر گفته شود یکی از عوامل مؤثر در شکل‌گیری روشنفکری غربی‌گرا، موضوع استعمار بوده است. این گروه با الهام‌گیری از فرهنگ غرب، از عوامل مزدبگیر استعکارگران بودند.

«اندیشمند مسلمان هندی علی محمد نقوی درباره روشنفکران چنین می‌گوید: در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، زمامداران شرق، اشراف زادگان را برای تحصیل علم به غرب فرستادند و در این میان، برخی از افراد، کمی با اندیشه‌های غربی آشنا شدند، آنان شیفته تفکر قرن هجدهم اروپا گشته، بدون توجه به شرایط خاص اروپا، ماهیت کلیسا و دوران تاریک قرون وسطایی در مغرب زمین و مهمتر از همه، تفاوت فاحش شرایط زیستی و فرهنگی مشرق زمین با اوضاع آن دیار، در صدد برآمدند ایده‌ها و اندیشه‌ها و راه‌حل‌های قرن هجدهم اروپا را در جهان اسلام پیاده نمایند. اینان خود را «منورالفکر» یا «روشن فکر» نامیده و پرچم غرب گرایی را به دست گرفتند; البته چنانکه بعداً فاش شد، بسیاری از اینان عوامل مزدبگیر استعمارگران و اعضای فراماسون و دیگر سازمان‌های امپریالیستی بوده، در خدمت امپریالیسم جهانی قرار داشته‌اند; اینان از عمده‌ترین مجاری انسانی گسترش غرب‌گرایی و غرب‌زدگی در کشورهای جهان سوم بوده‌اند.»


منبع: مصطفی اسکندری، شناخت استعمار، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، 1389، صص 74- 75