احسان نراقی خطاب به شاه: اعلی‌حضرت، همیشه ترجیح می‌دادید به کسانی گوش دهید که دقیقاً همین واقعیات را از شما پنهان می‌کردند.

یکی از علل سقوط حکومت شاه آن بود که بسیاری از واقعیات سیاسی به گوش او نمی‌رسید. به عبارتی فرهنگ سیاسی که توسط شاه شکل گرفته بود؛ مانع از رسیدن واقعیات به شاه بود. نمونه این واقعیت را می‌توانیم از زبان احسان نراقی در گفت و گو با شاه نیز مشاهده نماییم.
«از جای برخاستم تا خارج شوم. این بار، بر خلاف همیشه، شاه تا در دفترش مرا همراهی کرد. وقتی که دستم را فشرد، کاملاً احساس نمودم که بیش از حد معمول آن را در دست خود نگه داشت. سپس، به گونه‌ای بی‌سابقه، به چشم‌هایم نگریست. در چشم‌هایش برقی حاکی از احساس دیدم؛ نگاهی آشکارا، آکنده از حس قدرشناسی، تأسف، و پشیمانی. گویی که می‌خواست بگوید: «چرا زودتر به نزدم نیامدید، یعنی زمانی که بیش از هر موقع دیگر نیاز داشتم تا کسی مرا نسبت به واقعیات آگاه سازد؟» آن وقت، پاسخ من به این سؤال نکرده، همانند کسان دیگری در وضع من، این می‌بود که «زیرا شما اعلی‌حضرت، همیشه ترجیح می‌دادید به کسانی گوش دهید که دقیقاً همین واقعیات را از شما پنهان می‌کردند.» دیگر من محمدرضا پهلوی، آخرین شاه ایران را، هیچ گاه ملاقات نکردم. پس فردای آن روز، او و فرح، برای یک دیدار رسمی»، عازم آسوان در مصر عليا گشتند.»


منبع:احسان نراقی، از کاخ شاه تا زندان اوین، ترجمه سعید آذری، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1372، ص 159