بیماری هلندی یک مفهوم اقتصادی است که تلاش می‌کند رابطهٔ بین بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی و رکود در بخش صنعت را توضیح دهد. این مفهوم بیان می‌دارد که افزایش درآمد ناشی از منابع طبیعی می‌تواند اقتصاد ملی را از حالت صنعتی بیرون بیاورد.

بیماری هلندی اصطلاح مشهوری است که به تزریق پول و منابع مالی ناشی از فروش منابع زیر زمینی در اقتصاد کشور اشاره دارد. امری که چون اولین بار در هلند روی داد به بیماری هلندی مشهور شد. حکومت ایران مدت کوتاهی پس از هلند و به دنبال گرانی نفت در ابتدای دهه 1350 و سرازیر شدن پول به اقتصاد کشور به این بیماری دچار شد:

«برادرم(هویدا) و دو تن از وزرای کابینه او (هوشنگ انصاری و عبدالمجید مجیدی) دست به کوشش بیهوده ای زدند تا شاه را از طریق ناگهانی درآمد اضافی نفت به بازار کشور دارند و پیشنهادشان هم این بود که بهتر است در ابتدای کار فقط 50 درصد این پول وارد بازار شود و بقیه سال به سال تدریجا به دست مردم برسد، ولی شاه که گوش شنوا برای پذیرش توصیه آنها نداشت، در جلسه شورایعالی اقتصاد-که چند روز بعد به ریاست خودش تشکیل شد- دستور داد تا برنامه 5 ساله پنجم (هنوز بیش از یکسال از آغازش سپری نشده بود) تجدیدنظر به عمل آید و صنایع سنگین و خریدهای تسلیحاتی در اولویت قرار گیرد.»



منبع: فریدون هویدا، سقوط شاه، ترجمه: ح.ا. مهران، تهران، انتشارات اطلاعات، نشر اطلاعات، 1386، چاپ نهم، ص 77