ارزشی که تجارت داخلی و خارجی در دوران صفوی داشت، در هیچ کدام از دوران تاریخی ایران مشاهده نمیشود، جالب است بدانید که در راس تمامی شاهان صفوی نیز، شاه عباس بود که این موضع برایش از اهمیت زیادی برخوردار بود و توانسته بود به خوبی نیز از پس این چالش برآید.

در دوره صفویان؛ تنها گروه خاصی از مردم در تجارت نقش داشتند. علاوه بر گروه‌های داخلی برخی از کشورهای خارجی نیز در تجارت ایران سهم داشتند. در حالت کلی، نقش مردم در تجارت کمرنگ بود. این موضوع دلایل متعددی داشت. برخی از این دلایل عبارتند از:
 
«تجارت خارجی در این دوره اساساً در دست شاه و دربار بود. در تجارت داخلی تجار ارمنی و هندی در رأس قرار داشتند. چون در راه‌‌های ناامن داخلی، تجارت با نوعی خطر همراه بود افراد خاصی که دارای جرأت و تهور بیشتر بودند، به این امر مبادرت‌ می‌‌کردند. در قرن ۱۶ پرتقالی‌ها خلیج فارس را در تصرف داشتند و تجارت از طریق جنوب کشور در انحصار آنان بود. بیشتر تجارت ایران در این قرن از طریق روسیه و عثمانی صورت‌ می‌گرفت و جلفا مرکز ارمنی نشین دارای رونق تجاری زیادی بود با به قدرت رسیدن شاه عباس ارمنیان جلفا کوچانده شدند تا مرکز تجارت به پایتخت منتقل شود شاه که انحصار تجارت خارجی ابریشم را در دست داشت به دنبال یافتن راه‌های مطمئن برای صدور ابریشم بود. چون راه زمینی از طریق عثمانی به علت جنگ‌های طولانی با مشکل‌هایی مواجه بود و راه دریایی جنوب در انحصار پرتقالیان بود شاه عباس از تجار انگلیسی و هلندی که به تازگی در شرق فعال شده بودند، دعوت کرد تا تجارت خارجی را به ایشان واگذارد.»



منبع: علیرضا ثقفی خراسانی، سیر تحولات استعمار در ایران، مشهد، نشر نیکا، 1375، ص 64