از آنجایی که مالیات فقط از محصولات زمین و طبق ممیزی‌های قدیمی و بسیار نامناسب و اغلب بالاتر از وضع واقعی کشت اخذ می‌شود، مقدار آن بسیار ناچیز است و تحمیلی به کسی به شمار نمی‌رود

در دوره قاجار، مردم بر حسب تعلق خود به گروه‌های اجتماعی و یا اقتصادی موظف به پرداخت مالیات‌هایی خاص به دولت بودند.شاید تصور ما از این جمله، این شبهه را به وجود آورد که مالیات در دوره قاجار بسیار سنگین بوده و افراد مجبور به پرداخت آن بودند، اما واقعیت این است که میزان مالیات پرداختی مردم، بسیار کم و ناچیز بود.

«از آنجایی که مالیات فقط از محصولات زمین و طبق ممیزی‌های قدیمی و بسیار نامناسب و اغلب بالاتر از وضع واقعی کشت اخذ می‌شود، مقدار آن بسیار ناچیز است و تحمیلی به کسی به شمار نمی‌رود، چون اصولا مردم مالیات شغل، مالیات تملک خانه و ساختمان، مالیات احشام و مالیات سرانه نمی‌پردازند و حتی نام مالیات‌های مستقیم به گوششان نخورده است. شاید به همین دلیل است که زندگی در ایران بسیار ارزان است به طوری که در کرمانشاه هر خروار گندم را به طور متوسط به مبلغ پنجاه شاهی می‌فروشند و در تهران که هزینه زندگی از همه نقاط کشور گرانتر است. یک خانواده معمولی مرکب از شوهر و زن و دو کودک با ده شاهی در روز به راحتی زندگی می‌کند. بنابراین در ایران نه نفرت طبقاتی وجود دارد و نه طغیان فقرا بر علیه ثروتمندان. اما به این بخش که جنبه مساعد دارد باید بخش دیگری را افزود که چندان مساعد نیست.»


منبع: ژوزف آرتور دو گوبینو، سه سال در‌آسیا، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، نشر قطره 1383، ص 290