پرتغالی‌ها مروارید خلیج فارس را که در هند بهترین مروارید شناخته می‌شد. به همراه طلا، نقره منسوجات ابریشمی، فرش، پارچه‌های ایران، اسب‌های عربی و ایرانی، ادویه، خشکبار و گیاهان طبی را به مقدار زیادی به گوا می‌فرستادند.

استعمار پرتغالی‌ها بر خلیج فارس موضوعی است که معمولا به طور بسیار کمرنگی به آن پرداخته شده است. این در حالیست که پرتغالی‌ها بعد از ورود به خلیج فارس دست به غارت و چپاول شدید اموال زدند و بیرحمانه بسیاری از مردم مخالف را از سر راه برداشتند.

«پرتغالی‌ها مروارید خلیج فارس را که در هند بهترین مروارید شناخته می‌شد. به همراه طلا، نقره منسوجات ابریشمی، فرش، پارچه‌های ایران، اسب‌های عربی و ایرانی، ادویه، خشکبار و گیاهان طبی را به مقدار زیادی به گوا می‌فرستادند. درآمد حاصل از گمرکات هرمز به حدی بود که فرماندهانی که هر یک سه سال مأمور وصول عواید بودند از مالیاتی که بازرگانان می‌پرداختند می‌توانستند یک متمول واقعی شوند. پرتغالی‌ها ثروت فراوانی را از انحصار تجارت منطقه به غارت بردند و مردمی که از ظلم و ستم آنان به تنگ آمده بودند بارها مستقلانه علیه آنان قیام کردند، سرکوب شدند. قطع دست و پا بریدن گوش و زبان و قطعه قطعه کردن مخالفان از اعمال عادی بود در زمان حاکمیت پرتغالی‌ها تجار ایرانی اجازه تجارت مستقل را نداشتند. اگر تجار ایرانی برای خرید کالا عازم هندوستان و یا چین می شدند، راه را گرفته و آنها را به هرمز می‌بردند و وادارشان می‌کردند از کالاهای موجود در هرمز خریداری کنند.»


منبع: علیرضا ثقفی خراسانی، سیر تحولات استعمار در ایران، مشهد، نشر نیکا، 1375، صص 76- 77