آنچه که در فضای انتخابات قابل تأمل گردید، آهنگ تبلیغاتی کاندیداها بود، به‌طوری که بین حزب جمهوری اسلامی و بنی‌صدر طرفداران آنها درگیری لفظی که عمدتا به مطبوعات کشیده می‌شد، بروز کرد و به شدت فضای جامعه را تحت تأثیر قرار می‌داد که در این عرصه گروه‌های سیاسی کم اهمیت‌تر دیگر نیز با حمایت و مخالفت از یکی از طرفین فضا را به جهت تأمین اهداف خود متشنج‌تر می‌ساختند.۱

 

در این مباحث مخالفین حزب عمدتا دکتر بهشتی دبیرکل حزب و دیگر مسولین حزب را به انحصارطلبی، قدرت‌طلبی و استفاده از شیوه‌های تخریبی برای از میدان به در بردن رقبا و تلاش برای ایجاد استبداد حزبی در کشور متهم می‌کردند. بنی‌صدر که از هر فرصتی برای تخریب حزب جمهوری و تبلیغ استفاده می‌کرد حتی کناره‌گیری فارسی را هم تلاشی برای کنار زدن خودش عنوان می‌کرد. بنی‌صدر پیش از این هم حذف کاندیداها را اقدامی برای بی‌اعتبار کردن انتخابات قلمداد کرده بود.۲

 

در مقابل مسولین حزب جمهوری نیز بنی‌صدر را به داشتن کیش شخصیت، خودبزرگ‌بینی، تحقیر و زدن تهمت و افترا به مخالفین، تک‌روی، عدم اعتقاد به ظواهر شرع مثل حجاب و عدم اعتقاد به ولایت فقیه، حمایت از عناصر لیبرال غیر مکتبی و غرب‌گرا متهم می‌کردند و معتقد بودند طیف لیبرال و مخالف ولایت فقیه با جمع شدن بر گرد بنی‌صدر درصدد تصاحب قدرت می‌باشد.۳

 

پیام امام خمینی در مورد انتخابات

امام خمینی در اولین اظهارنظر در خصوص شرایط ریاست‌جمهوری مصوب، در روزهای پایانی ثبت نام فرمودند: «کسی که از همه معتقدتر به اسلام، سوابق خوب، پیوسته به هیچ طرفی نه شرقی و نه غربی باشد، نه غرب‌زده باشد، نه شرق‌زده باشد، پیرو احکام اسلام باشد، ملی باشد، دلسوز به ملت باشد، خدمت‌‌گذار به ملت باشد، سوابقش خوب باشد، از خودتان باشد، در مقابل قانون اساسی خاضع است، معتقد و وفادار به ولایت فقیه باشد و... رأی بدهید.».۴

 

امام خمینی همچنین، روز پیش از برگزاری انتخابات، در پیام رادیویی و تلویزیونی در بیمارستان قلب تهران، ضمن دعوت از همه ملت، خواستند بی‌استثنا پای صندوق‌ها بروند و این‌گونه نباشد که اگر نامزد مورد علاقه‌شان رأی نمی‌آورد در انتخابات شرکت نکنند. ایشان همچنین فرمودند: «بهتر آن است که آنهایی که می‌دانند نمی‌شوند، آنها متصل بشوند به بعضی آنهایی که می‌دانند می‌برند، تا این‌که انشاءالله یک رأی کافی تحقق پیدا کند و ما سرشکسته نشویم...»۵

 

آیت‌الله گلپایگانی، مرعشی نجفی و شریعتمداری ضمن تأکید بر لزوم شرکت در انتخابات، از کاندیدای خاصی حمایت نکردند.۶

 

برگزاری و نتایج انتخابات

علی‌رغم درخواست فروهر و مکری برای تعویق انتخابات، با تأکید امام انتخابات به موقع، در روز جمعه 5 بهمن 58 در سراسر کشور برگزار شد.۷ در کردستان و آذربایجان غربی به جهت درگیری‌ گروهک‌های جدایی‌طلب، مشارکت کمتر از 50 درصد بود. نتایج انتخابات در 8 بهمن اعلام شد. که در پی حذف برخی کاندیداهای سرشناس و به هم خوردن توازن، پیروزی بنی‌صدر قابل پیش‌بینی بود. بنی‌صدر توانست با وجود تعداد واجدین شرایط 391/857/20 نفر، 330/709/10 رأی را نصیب خود کند و پیروزی انتخابات باشد. در ادامه برای ذکر نتایج انتخابات به ترتیب ابتدا نام نامزد، بعد تعداد کل آراء مأخوذه نامزد، بعد نسبت آراء به کل آراء و سپس نسبت آراء به واجدین شرایط را می‌آوریم.۸


منبع:
۱. فوزی، یحیی؛ پیشین، ص307.

 

۲ . حاجی سیدجوادی، فرید؛ پیشین، صص28-27.

 

۳. فوزی، یحیی؛ پیشین، صص308-307.

 

۴.  حاجی سیدجوادی، سیدفرید؛ پیشین، صص49-48.

 

۵. خمینی، روح‌الله؛ صحیفه‌ی امام، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378، چاپ اول، جلد دوازدهم، ص 127.

 

۶ . حاجی سیدجوادی، سیدفرید؛ پیشین، ص 52.

 

۷ . سجادی‌پور، هادی؛ پیشین، ص17.

 

۸ . محمودی، عبدالحسین؛ موج بیداری، تهران، موج اندیشه، 1388، چاپ اول، صص 200-199 و دارابی، علی؛ پیشین، ص 147 و حاجی سیدجوادی، سید فرید؛ پیشین، ص53.