تجارت جهانی برده در نیمه دوم سده پانزدهم به وسیله خاندان سلطنتی پرتغال بنیان نهاده شد.

تجارت برده را می‌توان یکی از ملزومات استعمارگری دانست. هر چند آغاز استعمارگری با تجارت برده همزمان نبود؛ اما این دو پا به پای هم حرکت کردند. جالب است که آغازگر تجارت برده نیز مانند استعمارگری، کشور پرتغال بود:
«تجارت جهانی برده در نیمه دوم سده پانزدهم به وسیله خاندان سلطنتی پرتغال بنیان نهاده شد. در سال ۱۴۱۵ هفتاد و هفت سال پیش از سفر کریستف کلمب به قاره آمریکا و هشتاد و دو سال پیش از سفر واسکو داگاما به شرق، یکی از شاهزادگان پرتغالی به نام هنری (۱۳۹۴-۱۴۶۰) که بعد‌ها به "هنری دریانورد" شهرت یافت، برای اشغال بندر سیتا در ساحل‌، مراکش راهی شمال آفریقا شد هنری این بندر را اشغال کرد و دژی استوار در آن بنیان نهاد این نخستین مستعمره ماوراء بحار اروپاییان و سرآغاز تهاجم‌‌های پسین دریایی آنان به شرق و غرب است. هنری در سال ۱۴۱۸ در ویلا دو انفانته" واقع در دماغه جنوب غربی پرتغال، کاخی ساخت و آن را به کانون تجمع و مأوای انواع ماجراجویان و راهزنان دریایی بـدل ساخت و از این زمان لشکرکشی‌های دریایی خود را آغاز کرد. هرچند در تاریخنگاری غرب می‌کوشند هنری را کاشفی بزرگ و شیفته و بانی دانش دریانوردی جلوه دهند، ولی این نکته پنهان نیست که انگیزه اصلی او توسعه تجارت پرتغالی طلا و برده و "جنگ با مسلمانان بمنظور گسترش مسیحیت بود. همو بود که در سال ۱۴۵۸ تهاجمی بزرگ را علیه دولت مسلمان بنی وطاس فاس (مراکش) پیش برد.»


منبع: عبدالله شهبازی، زرسالاران یهودی و پارسی استعمار بریتانیا و ایران، جلد 1، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سیاسی، 1377، ص 223