اولین سفر ناصرالدین‌شاه در تاریخ ۱۹ آوریل ۱۸۷۳ (۳۰ فروردین ۱۲۵۲) آغاز شد که نخستین مسافرت یکی از پادشاهان ایران به اروپا بود. قبل از او هیچ‌یک از سلاطین ایران به یک کشور مسیحی قدم نگذاشته بودند.

ناصر الدين شاه قاجار نيز در طول 50 سال سلطنت خود، بيشتر اوقات را در سفر به سر مى برد. و در ضمن گشت وگذار خاطرات روزانه اش را هم يادداشت مى كرد. به همين جهت از وى سفرنامه هاى متعددى برجاى مانده است، وى سه بار در سالهاى 1290 ، 1295 و 1306  ه. ق به فرنگستان رفت و سفرنامه هاى خود را از لحظه حركت از تهران و گاهى چند روز قبل از حركت تا زمان برگشت به تهران به رشته تحرير درآورد. خاطرات وى در سفر اول و دوم به خط خودش و در سفر سوم به تقرير وى و خط همراهانش از قبيل دختر خوش خط او فخر الدوله، البته تا مرز ارس، غلامحسين خان امين خلوت، ابو القاسم خان ناصر الملك، ابو الحسن خان فخر الملك و غيره نوشته شده است. همچنين پيش از سفر به فرنگ در سال 1287 به عتبات عاليات سفر نمود و سفرنامه آن را از خود به يادگار گذاشت. اولین سفر ناصرالدین‌شاه در تاریخ ۱۹ آوریل ۱۸۷۳ (۳۰ فروردین ۱۲۵۲) آغاز شد که نخستین مسافرت یکی از پادشاهان ایران به اروپا بود. قبل از او هیچ‌یک از سلاطین ایران به یک کشور مسیحی قدم نگذاشته بودند. ناصرالدین‌شاه در آن زمان چهل و سه سال داشت و بیست و پنج سال از حکومتش بر ایران می‌گذشت. وى افزون بر سفرهاى خارج از كشور در داخل نيز هيچگاه آرام و قرار نداشت و با اردوئى به نام اردوى همايونى به سفرهاى دور و نزديك مى رفت و خاطرات سفر را با نثرى ساده و روان به رشته تحرير درمى آورد.
سفرهاى مهم وى در داخل كشور عبارتند از:
1- دو سفر به خراسان در سالهاى 1283 و 1300 ه. ق
2- دو سفر به گيلان در سالهاى 1286 و 1304  ه. ق، كه سفر دومى را تا قزوين ادامه داده و به علت برف و كولاك شديد ناتمام گذاشته، به تهران بازگشت.
3- سفر به مازندران در سال 1292 ه. ق
4- سفر به عراق عجم (ولايات مركزى ايران) در سال 1309  ه. ق
علاوه بر سفرهاى بلندمدت، پيوسته بخصوص در فصل تابستان به مناطق خوش آب و هواى نزديك تهران مانند فيروزكوه، شهرستانك، دوشان تپه، جاجرود، كن و سولقان، آهار، شكراب و امثالهم به گشت وگذار و شكار مى پرداخت و شب وروز را در كوه و صحرا به سر مى برد و در اين مورد نيز متناوبا به درج خاطرات خود مى پرداخت.