در این دوره علمای شیعه از جمله شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و … با پدید آوردن آثار شیعی سعی کردند مردم را امیدوار به ظهور آن حضرت نگه دارند و از سویی اطلاعات و سؤالات فقهی و شرعی مورد نیاز آنها را پاسخ گویند. در این دوره، همچنین عالمان شیعه به حکام نزدیک و حتی وارد کارهای اجرایی شدند.
کلنل پسیان در دوران زندگی پرجاذبۀ خود به جایگاه قهرمانی ناسیونالیست رسید. بعد از مرگ نیز مقام شهید یافت و در این مقام باقی ماند. این همه بیگمان تا حدی برآمده از خصایل شخصی او بود که حتی دشمنانش به آن معترف بودند و بخشی نیز نتیجۀ ناکامی روشنفکران ایرانی در جریان سرکوب مشروطه و پدید آمدن ناسیونالیسم پر ابهام دوران پهلوی. کلنل پسیان، برخلاف سیدضیاء ...
«دیپلماتهای عرب وقتی به مجارستان میآیند ابتدا به ما میگویند که مشروب نمیخورند؛ اما ما میبینیم که در جلسات خصوصی خلاف حرفشان عمل کرده، مشروب میخورند و وقتی ما به آنها میگوییم که شما گفتهاید مشروب نمیخورید و حالا میخورید، میگویند ما علنی مشروب نمیخوریم ولی در جلسات خصوصی میخوریم و اشکالی ندارد.»
رژیم بعث عراق در 4 مرداد 1367 و تنها شش روز پس از قبول قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت توسط ایران با زیر پا گذاشتن آن بار دیگر به جنوب و حوالی خرمشهر حمله و زمینه را برای عملیات سازمان مجاهدین خلق فراهم کر
مروری بر رفتار آمریکا در قبال ملی شدن صنعت نفت نشان میدهد اگر چه این کشور برخلاف تصور برخی از محققان، در ابتدای ملی شدن صنعت نفت، از ایران حمایت میکرده، اما این سیاست نه به دلیل حمایت از حقوق ایران، بلکه برای تحت فشار قرار دادن انگلیس برای به رسمیت شناختن منافع نفتی این کشور بوده است
ثریا اسفندیاری، همسر شاه در کتاب «حالا خودم حرف میزنم» که به خاطرات او از دوران زندگی با شاه ایران اختصاص دارد، خود را «نخستین پیشنهاددهندۀ کودتا علیه دولت مصدق به شاه» میداند
گویا اگر دولت مصدق حکومت نظامی را لغو میکرد که از طرفی دستهجات ارتجاعی دست راست فعالیت آزادانه میکردند و از طرف دیگر دست چپ آن ارتجاعیون که حزب توده باشد دشمنی خود را با نهضت به وسیلهٔ تحریک ضدانقلابیون آزادانه انجام میداد، آن وقت انقلاب تکامل بهتری پیدا میکرد و در حقیقت واقعهٔ ۲۸ مرداد زودتر از آنچه اتفاق افتاد، پیش میآمد!»
عصر ما و نسل ما، آگاهی و آشنایی با اسرار ناگفته و پنهان تاریخ معاصر را، مرهون نهضتی به پرچمداری بزرگمردی از سلاله پاکان و صالحان روی زمین است. نهضتی که پایگاه توطئه جهانی را در این سرزمین برچید و طومار سردمداران جهانی و محلی فتنه را در هم پیچید. به اعتراف برخی کهنهکاران عرصه سیاست، از پیامدهای این نهضت، سقوط کانون موفقیتآمیز سیاست حاشیهای بود.
نمایندگی سیاسی ایران و ساواک از مقامات اسرائیلی پیشنهاد بازدید از کانال سوئز و سرزمینهای اشغالی را دادهاند ولی مقامات اسرائیلی به سئوال رئیس نمایندگی اسرائیل درباره امکان بازدید از کانال سوئز پاسخ منفی دادهاند.
آنچه درباره آمال و اهداف خیابانی و کوچک جنگلی و کسانی چون او که درد وطن و عرق ملی داشتند، گفته میشود کاملاً صادق است. این افراد آرزویی جز نیکی ایران و سربلندی میهن خود نداشتند
گرچه امکان ایجاد ارتباط و پیریزی وحدت بین نهضت خیابانی و نهضت جنگل فراهم نشد با این حال این دو نهضت با مقتضیات زمانی و مکانی خود هدفی جز استقلال و آزادی ایران دنبال نمیکردند.
از جمله مبارزات شیخ در مجلس، مخالفت با پذیرش اولتیماتوم دولت روسیه تزاری بود که حکایت از تجزیه ایران داشت. خیابانی در خطابه ای مخالفت خود را با قبول اولتیماتوم اعلام داشت و پس از آنکه دولت وقت اولتیماتوم را قبول کرد و مجلس تعطیل شد، خیابانی در سبزه میدان تهران تجمعی اعتراض آمیز برگزار نمود.
در هفدهم فروردین ماه ۱۲۹۹شمسی، نهضت روحانی روشن بین و آگاه، شیخ محمد خیابانی آغازیدن گرفت و جلوهای گویا از روح آزادیخواهی و اصلاحطلبی ایرانیان به ویژه مردمان آذربایجان رخنمایی کرد. این جنبش که «نهضت آزادیستان» نام گرفت، تاکنون از جنبههای گوناگون مورد بازبینی و تحلیل قرارگرفته است. دراین مجال با محققگرانمایه حجتالاسلام و المسلمین سیدهادی ...
به بهای خون جوانان مشروطه گرفتیم، اشخاصی که میبایست در سنا بنشینند، در مجلس نمایندگان ملت جا دادیم، در نتیجه این اشتباه، جوانان مملکت که انقلابی برپا کرده بودند محکوم قوانین موضوعه کهنهپرستان شدند. امروز باید زحمت کشیده، این غفلت و جهالت را جبران نمائیم ویکتورهوگو متجدد فرانسوی گفته است: «درهای پارلمان را به روی جوانان نبندید والا آنها میدانهای عمومی ...
بازماندگان خیابانی پس از به شهادت رسیدن او مدت کوتاهی در تبریز مانده و سپس به تهران مهاجرت می کنند. خیابانی در 22 شهریور 1299 خورشیدی در تبریز به فرمان مخبرالسلطنه هدایت کشته شد و پس از دفن موقت در گورستان امامزاده حمزه تبریز، پس از چند ماه توسط همسرش به حضرت عبدالعظیم در شهر ری منتقل گشت.
شیخ محمد خیابانی به عنوان برجسته ترین خلف نسل اول مشروطه چیان تبریز در دوران پس از مشروطه با عضویت در دوره دوم مجلس شورای ملی اساسی ترین دوران زندگی خود را آغاز می کند. او با مخالفت صریح در برابر اولتیماتوم روس نخستین جلوه های شجاعت خویش را نمودار کرده با تعطیلی مجلس ملی ، مبارزات خود را با ایستادگی در برابر قرارداد ۱۹۱۹ تداوم می بخشد.
امتیاز کتاب این است که تنها اندکی پس از شهادت شیخ منتشر شده و شامل اطلاعات و روایاتی ناب و دستنخورده است. غیر از یادداشت حاج محمدعلی آقا بادامچی، یادداشتهایی از ح. ک. ایرانشهر، «دکتر رضازاده شفق،» و «ع. ا. بامداد» در کتاب نقل شدهاند.