ملک منصور میرزا شعاع‌السلطنه(۱۲۵۳-۱۲۹۹) دومین فرزند ذکور مظفرالدین شاه بود. او در ۱۳۱۴ ق. والی گیلان و پس از آن حاکم فارس و بنادر جنوب شد. شعاع‌السلطنه خیلی زود ثروتمند شد و در تهران مستغلات زیادی برای خود تدارک دید و در چیذر و شمیران باغ وسیع و مصفایی بنیان نهاد. کاخ شهری او در خیابان امیریه مجاور باغ کامران میرزا قرار داشت که هم اکنون قسمتی از آن باغ دانشکده افسری است. او از طرفداران سیاست روسیه تزاری در ایران بود. چند سفر به روسیه رفت و با شاهزادگان آن کشور دوستی برقرار کرد.
شعاع‌السلطنه (بـرادر مـحمدعلی‌شاه قاجار) یـکی از اشخاصی بود کـه مـبالغ گزافی بابت مالیات بـدهکار بـود و از تأدیه آن خودداری می‌کرد. روز پانزدهم شوال، مورگان شوستر آمریکایی که از سوی مجلس مشروطه برای اصلاح نظامی مالی و اقتصادی ایران استخدام شده بود، یک محاسب و چند نفر ژاندارم را مأمور کرد کـه بـروند و پارک شعاع‌السلطنه را تـوقیف کـنند و از اموال آن صـورت بـردارند، ولی قـزاقی که آنجا بود، بـا تلفن به قزاقخانه اطلاع داد و در پی آن دو نفر افسر و دوازده نفر قزاق آمدند و ژاندارم را بیرون کردند. روز بعد، شوستر، کـلنل مـُریل و پنجاه ژاندارم و دو افسر را مامور کرد کـه بـروند و بـا مـسالمت مـلک را تصرف کنند. زمـانی‌که ژانـدارم‌ها به باغ رفتند، قزاق‌ها، که نیروی ژاندارم را برتر از خود دیدند، مقاومتی نکردند، و بدین‌ترتیب باغ تصرف شـد. ولی فـردای آن روز، ایـوب‌خان، سرهنگ قزاق، با دو نفر افسر روسی و عـده‌ای قـزاق بـه بـاغ هـجوم بـرد و ژاندارم‌ها را خلع سلاح کرد و افسر مسئول آنها را به سفارت روسیه برد و بعد از تهدید، آزاد نمود. ژاندارم‌ها، پارک شهری شعاع‌السلطنه و منصورآباد را - که نزدیک شهر ری و در حمایت سفارت روسیه و قزاقخانه بود - تـصرف کردند تا مالیات معوقه دولت را وصول نمایند. اما با تهدید دولت روسیه این عمل ناکام ماند.
منبع:اسـتفانی کـرونین، ارتـش و حکومت پهلوی، ترجمه: غلامرضا عـلی‌بابایی، تـهران، خـجسته، ص43
دریافت صفحه با کد QR