کتاب دربرگیرنده رشته های گوناگونی است که امروزه، گسترش این رشته ها در روزگار ما به اندازه ای است که هر کدام آنها دانشی جداگانه و گسترش یافته است که در برگیرنده حکمت طبیعی؛ اقلیم شناسی و کیهان شناسی و هیئت و نجوم

این کتاب نقطه آغاز تاریخ نگاری مسلمانان در قرن هشتم و نهم میلادی و سیر تحول آن تا آغاز قرن شانزدهم میلادی را کاویده است و از همین روی به اثری معتبر و راهنمایی قابل فهم در حوزه ای پیچیده و دشوار برای خوانندگانی با آگاهی اندک و یا فاقد آگاهی در زمینه تاریخ نگاری اسلامی و عربی تبدیل شده است.

این کتاب در چهار محور عوامل موفقیت غرب در برخی از حوزه‌های مادی، اقتصادی و پیشرفت‌های تکنولوژی را بررسی و ادهاعای آن‌ها را نقد، بررسی و تحلیل می‌کند.