۴ دی

ابوالقاسم قراگوزلو معروف به ناصرالملك، پس از تحصيلات مقدماتي، راهي انگلستان گرديد و در زمان ناصرالدين شاه، از نزديكان وي شد. او در زمان مظفرالدين شاه به وزارت ماليه دست يافت ولي كار مثبتي انجام نداد. وي مدتي نيز از طرف محمدعلي شاه به صدراعظمي رسيد ولي از آمدن به ايران خودداري نمود تا اين كه بر اثر معرفي اعضاي كابينه به صورت تلگرافي، اين دولت نيز با تشنّجاتي مواجه شد و شكست خورد. با روي كار آمدن احمد شاه قاجار،ناصرالملك پس از مرگ عضدالملك نايب السلطنه، به نيابت سلطنت انتخاب شد و همچنان با ارسال تلگراف، از اروپا دستورات خود را صادر مي‏كرد و به اداره امور كشور مي‏پرداخت. اين طرز حكومت، كشور را با مشكلات متعددي روبرو ساخت تا اين كه ناصرالملك را مجبور به سفر به ايران نمود. وي حكومت قانون و مشروطه را براي ايران زود مي‏دانست و از اين رو با مشروطه‏خواهان هماهنگي نكرد. با وجودي كه سال‏ها در انگلستان و فرانسه اقامت داشت، معذلك، روح ديكتاتوري در او به شدت ريشه دوانده بود. هنگامي كه به نيابت سلطنت رسيد، از انجام انتخابات طفره رفت و در مدت سه سال و نيم نيابت سلطنت او، ايران مجلس نداشت و مطبوعات به شدت در فشار و مضيقه بودند. او بعدها نيز بار ديگر براي گردش و تفريح راهي اروپا شد و امور سلطنت را با مكاتبه و تلگراف انجام مي‏داد. در اين هنگام تصميم به بركناري او گرفته شد ولي نه استعفا داد و نه به ايران آمد و تا روز آخر نيز حقوق خود را كامل وصول نمود. ناصرالملك علي رغم دارا بودن ثروت فراوان و نفوذ بسيار در ايران و انگلستان، هيچ گاه از نفوذش به نفع مملكتش استفاده نكرد و در دوران نيابت سلطنت و قبل از آن، كوچكترين آثار خيري از وي باقي نماند. سرانجام اين سياستمدار عياش در چهارم دي ماه 1306، پس از آن كه مدتي قبل به دعوت رضاخان پهلوي به ايران آمده بود، در تهران درگذشت.