۳ اسفند

ميرزا محمدصادق حكيم ملقب به اديب الممالك فراهاني در سال 1239ش (1277ق) در تهران به دنيا آمد. وي علوم ادبي زمان را نزد استادان فن فرا گرفت و پس از چندي در شاعري از اكثر سخنوران عصر خويش پيش افتاد. وي سرودن شعر را با مديحه‏گويي آغاز كرد و لقب اديب‏الممالك از طرف مظفرالدين شاه قاجار به وي اعطا شد. او در سرودن انواع شعر به ويژه قصيده تبحّر داشت و از سبك استادان قديم پيروي مي‏كرد. بيشتر سروده‏هاي اين شاعر برجسته، بيان كننده اوضاع زندگي اجتماعي و مبارزات سياسي دوران اوست. اديب الممالك با انتشار روزنامه ادب، در بيداري افكار عمومي ملت ايران و افشاي ظلم و فساد حاكمان قاجار نقشي سازنده ايفا كرد. وي پس از صدور فرمان مشروطه، به سردبيري روزنامه مجلس برگزيده شد و از اين راه، خدماتي به ملك و ملت نمود. او با شروع استبداد صغير از تهران بيرون رفت و سپس با مجاهدان نهضت مشروطه به پايتخت بازگشت. اديب‏الممالك فراهاني را مي‏توان يكي از بنيانگذاران و يا دست كم پيشروان شعر متعهد سياسي در ادبيات فارسي معاصر ناميد كه در اشعار خود، مشكلات كشور و مردم را منعكس ساخته است. وي همچنين علاوه بر تبحر در ادبيات فارسي و عربي، در حوزه حكمت و فلسفه و رياضي و نجوم و... تخصص داشت و با زبان‏هاي روسي، تركي، پهلوي و فرانسوي و انگليسي آشنايي داشت. از اديب الممالك فراهاني ديوان اشعاري شامل قصايد، غزليات، رباعيات و... به جاي مانده است. اديب‏الممالك فراهاني سرانجام در سوم اسفند 1296ش (1336ق) در 57 سالگي درگذشت و در حرم عبدالعظيم مدفون شد.