اقدامات آیت‌الله دستغیب در قیام 15 خرداد

با آغاز قیام 15 خرداد، آیت‌الله دستغیب از جمله کراجع طراز اولی بودند که به این نهضت واکنش نشان دادند و بدون پروا به سخنرانی علیه حکومت پهلوی و تقبیح اقدامات آن علیه امام و مردم پرداختند. این در حالی بود که بسیاری از افراد حتی نزدیکان ایشان، او را به سکوت و انفعال تشویق می‌کردند.
«قیام پانزده خرداد هم یک قیام دینی بود. آیت‌الله خمینی و سایر علما دریافتند که اصل اسلام در خطر است، لذا واجب دیدند که قیام کنند تا احکام اسلام با تمام ابعادش در کشور پیاده شود و بحمدالله رژیم (شاه) نیز در اثر این قیام ساقط شد و مردم همه پشتیبانی کردند و از هیچ حادثه، شکنجه و زندانی نهراسیدند؛ زیرا بزرگ‌ترین سعادت آنها جهاد و کشته شدن در راه خدا و احیای کلمی حق بود. سیدهاشم دستغیب فرزند شهید در تکمیل خاطرات پدر می‌گوید:
"مرحوم شهید دستغیب در شب جمعه در همین شبستان بزرگ مسجد جامع که هزاران نفر بودند (در رابطه با لوایح شش گانه) صحبت کرد که عمده مطالب این بودند: "مواظب باشید اینها برنامه‌ها دارند، اینها می‌خواهند چوپان را از گله جدا بکنند، اینکه حمله دارند به روحانیت می‌کنند می‌خواهند شما را از پاسبانتان بازدارند، اشتباه نکنند این حملاتی که به عنوان ارتجاع سیاسی مفت خور، و چه و چه... آن بزرگوار شروع کرد به دفاع از روحانیت و گفت من زحمت‌کش‌تر از طلبه و محروم‌تر از منافع مادی سراغ ندارم، در این زمینه روحانیت خیرخواه مردم است..." سخنرانی مهیجی بود مثل توپ صدا کرد.
به دنبال آن بنده در خدمت شان بودم که وارد منزل شدیم. مرحوم عمه ما یا مادر شهید خلیل دستغیب فوق‌العاده به برادرش مرحوم شهید دستغیب علاقه داشت. تا وارد شدیم آمد جلو با لهجه شیرازی گفت: کاکو چقدر بهت بگم پا روی دم سگ نگذار میان می‌گیرنت، برای چه این کار را می‌کنی؟ شما مگر مردم را نمی‌شناسی؟! مردم همان مردم کوفه هستند... چند نفر را سراغ دارید پای این مسئله بایستند، شما یک تنه آمدید این جور حمله می‌کنید. مرحوم ابوی که اشاره‌ای کرد و بنده از یادم نمی‌رود که اشاره به بنده کرد و گفت: «اگر این هم همراهم نباشد من حرفم خودم را می‌زنم، چون وظیفه تشخیص دادم).»

منبع: حمید سفیدگر شهانقی و محمد چغتایی اراکی، زندگی و مبارزات آیت‌الله شهید سیدعبدالحسین دستغیب به روایت اسناد و خاطرات، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1392، صص 31- 32