جمهوری اسلامی واکنش منطقی ملت به فرایند غربی‌سازی و سکولار ساختن جامعه از سوی حکومت پهلوی و همچنین سرکوب آزادی‌های سیاسی و مشارکت مردم بود. این واکنش در قالب نظامی نوین و بی‌سابقه شکل گرفت که هم واجد محتوای اسلامی بود و هم شکل جمهوری داشت.

در قضیه جمهوری رضاخان، علیرغم تمام تلاش رضاخان برای همراه کردن مردم با خود، بسیاری از در مخالفت با او بر آمدند. تا جای که برخی از مردم به سوی او حمله کردند و همین موضوع باعث درگیری میان مخالفان و موافقان جمهوری خواهی شد.

رضاخان تا پیش از کودتای 1299 فردی گمنام و ناشناخته یود؛ اما بعد از کودتای 1299 نام او بر سر بسیاری از زبان‌ها افتاد. در ابتدا بسیاری به مسلک او پیوستند و با او همراه شدند، زیرا رضاخان را ناجی کشور می‌دانستند. اما به تدریج بسیاری از حامیان او به مخالفان سرسختش تبدیل شدند. ملک‌الشعرای بهار از شاعران و سیاستمداران معروف آن دوره از جمله این افراد است که ...

حـمام‌ ایرانی به تدریج ، مثل بسیاری از پدیده های دیگر در جریان مدرن شدن ، بـه خـصوص در دوره پهلوی و همین طور جمهوری اسلامی ، دچار تحول ساختاری و کارکردی شد. آرام آرام‌ در‌ حمام ها، از دوش استفاده شد، خزینه ها و حمام هـای عـمومی ویران شدند و سر و شکل حمام های عمومی تغییر کرد .

یکی‌ از‌ جراید مخالف جمهوری خواهی رضاخان و  شخص سردار سپه، روزنامه فکاهی قرن‌ بیستم به مدیریت میرزاده‌ عشقی‌ بود و عشقی با آنکه آزادی‌خواه و شخصا‌ طرفدار رژیم جمهوری بود‌،با‌ این وجـود بـا جمهوری مصنوعی‌ و اجباری‌‌ رضاخانی مخالف بود.

ریچارد نیکسون به‌عنوان سی و هفتمین رئیس‌جمهوری آمریکا که در نزد ایرانیان با سفر جنجالی‌اش در نهم خرداد ۱۳۳۳ به ایران و در پی اعتراضات وسیع دانشجویی که منجر به شهادت سه دانشجوی دانشگاه تهران همراه بود، نامی آشنا در تاریخ معاصر ایران است.

رضاخان در اثنای اعلام جمهوریت تعهد کرده بود طرفدرانش در مجلس از عهده کار برمی آیند. از این رو در ترتیب آن چنان که باید دقت و بصیرت به خرج نداد.

رضاشاه پیش از اینکه با تغییر سلطنت در ایران قدرت را بدست گیرد، سودای جمهوری خواهی در سر داشت. همچنان که برای سلطنتش، با تقلب و تجمیع نیروها به خواسته های خود رسید، برای جمهوری خواهی نیز از حمایت نیروهای خود استفاده می کرد. بخشی از حمایت ها از جمهوری خواهی رضاشاهی در نوشته ها و تبلیغات روزنامه های آن عصر بازتاب می یافت . . .

یکی از پژوهشگران حوزه علمیه قم در سالروز شهادت میرزا گفت: در تقید میرزا به اسلام و تلاش برای اجرای احکام اسلامی، جای کوچک‌ترین تردیدی نیست و شاید بد نباشد اشاره کنم واژه «جمهوری اسلامی» نخستین بار توسط میرزا مطرح شد.

حزب جمهوری اسلامی در سالیان اولیه پیروزی انقلاب، در نوک پیکان حملات ضد انقلاب قرار داشت، با این همه با قدرت وصلابت بر ارزش های نظام اسلامی وخط امام پای فشرد و موجب ناکارآمدی گروهک های مدعی گشت.

بلافاصله پس از پیروزی انقلاب، جریان اسلامی که به خلاء وجود تشکیلات حزبی در پیکره خود پی برده بود، در تاریخ 29/11/1357، توسط 5 نفر از روحانیون مبارز پر سابقه به نام‌های، سید محمدحسین بهشتی، محمدجواد باهنر، سیدعلی خامنه‌ای، علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی، و عبدالکریم موسوی اردبیلی دست به تشکیل حزبی زدند که از همان تاریخ تاکنون تأثیر گذارترین حزب در تاریخ سیاسی ...

نامه محرمانه سردار سپه رئیس‌الوزرا به امیر لشکر جنوب دایر بر دستور تحریک سه طبقه از مردم اعم از تجار و کسبه، روزنامه‌نگاران و علما در خطه جنوب جهت تغییر حکومت به جمهوری