اعدتا آدم فکر می کند ناصرالدین شاه نمی توانسته نسبت به 84 زنش همان عشقی را داشته باشد که عشاق معروف تاریخ دارند. با این حال، بین این 84 زن، یک نفر بود که واقعا عاشق شاه قاجار بود و داستان مرگش را اینطور نوشته اند که وقتی بعد از ترور ناصرالدین شاه، مقرری ماهانه اش را  پیش او بردند، او با دیدن عکس ناصرالدین شاه بر روی اسکناس آنقدر گریه کرد تا حالش بد ...

در جامعه ایران عصر قاجار زنان از تامین اجتماعی و آزادی بهره چندانی نداشتند و در اغلب در سنین پایین 8 الی 10 سالگی به ازداوج مردی در می آمدند و لذا سرنوشتشان به انصاف شوهران و یا خانواده شان بستگی داشت. در طبقات بالا و متوسط شاید زنان تا حدی از حمایت خانواده خود برخودار بودند ولی موقعیت اجتماعی آنان چندان تفاوت نداشت . . .

زنان ناصرالدین شاه یکی از موضوعاتی بوده که همواره توسط عوام و خواص علاقمند به تاریخ معاصر ایران مورد توجه قرار گرفته است. درباره برخی از زنان ناصرالدین شاه ازجمله سوگولی تاکنون مطالب متنوعی در منابع گوناگون درج شده است. با اینحال درباره دیگر زنان این شاه قاجار شناخت چندانی وجود ندارد. نوه دختری ناصرالدین شاه در یادداشتهای خصوصی خود درباره ناصرالدین ...

بعد از مرگ جیران تمام اموال او به فاطمه سپرده شد. فاطمه در دربار تصمیم گرفت که با سواد شود و دو سه نفر از ملاباجی‏های اندرون (معلم های زن آن روز دربار) مأمور تعلیم و تربیت او شدند تا آنکه در سفر سلطانیه، شاه او را صیغه کرد و بعد هم مالیات شهر کاشان و دهات آن را به وی واگذار کرد. ورود این زن به زندگی ناصرالدین شاه و حکومت ایران اینطور رقم خورد . . .

سبک و سیاق زندگی زنان حرمسرای قاجاری جای تامل دارد. تحرک اجتماعی در میان آنان بالاست و ممکن است از جایگاهی ضعیف به مرتبه ای بلند دست یابند. انیس الدوله سوگلی ناصرالدین شاه، که نام اصلی او فاطمه بود، خادم سوگلی پیشین ناصرالدین شاه بود که جیران نام داشت. مرگ او راه را برای فاطمه گشود تا همسر شاه قاجار باشد.

کار به آنجا رسید که قلیانها شکسته شد و حتی در حرم خود ناصرالدین شاه چنین مقاومتی وجود داشته است: « وقتی که ناصرالدین شاه یک روز به اندرون برای سرکشی سراغ انیس الدوله سوگلی حرم می رود می بیند غلامان و کلفت ها مشغول پیاده کردن قلیانها نقره و مرصع هستند و خانم ناظر بر اعمال آنها.

انیس الدوله بانفوذترین و محبوب ترین شخصیت دربار ناصری می باشد و موفق به دریافت نشان حمایل آفتاب و تمثال همایونی از ناصرالدین شاه نیز شد. وی به نوعی مرتبه ملکه سلطنتی را در دربار داشت. انیس الدوله را یکی از وفادارترین همسران ناصرالدین شاه نیز می دانند آنقدر که از ناراحتی مرگ شاه چندماهی بیشتر پس از او عمر نمی‌کند. در برخی منابع آمده است پس از ترور ناصرالدین‌شاه ...

خانم ها بعد از مبادله تعارفات معمولی، آزادانه با هم سخن می گویند. مثلا خانمی برای یکی از اعضای خانواده خود از ملکه مقام بهتری را درخواست دارد و در عین حال هدیه ای را که برای گرفتن چنین مقامی به همراه آورده است به او عرضه می کند

عکسی از انیس‌الدوله سوگلی ناصرالدین‌شاه و ملیجک

انیس الدوله بانفوذترین و محبوب ترین چهره دربار ناصرالدین شاه بود که نشان حمایل آفتاب و تمثال همایونی را از او دریافت کرد و به نوعی مرتبه ملکه سلطنتی را در دربار داشت

نام اصلی او فاطمه است. وی دختر نور محمد، از گرجیانی بود که در زمان صفویه، اجدادش را از گرجستان کوچانده و در مازندران سکونت داده بودند. پدرش در جوانی درگذشت و از آن پس نزد عمه‏ اش زندگی می‏کرد. توسط او به حرمخانه ناصرالدین شاه قاجار (۱۲۶۴ ـ ۱۳۱۳ق) راه یافت