عبدالحمیدخان متین‌السلطنه فرزند میرعبدالباقى طبیب، مشهور به اعتضادالحُکما و برادر دکتر خلیل‌خان اعلم‌الدوله در تهران به سال ١٢٩٦ قمرى به دنیا آمد. وى که مى‌گفتند نسب به مختار بن ابوعبیده ثقفى مى‌برد، در مدرسه امریکایى تهران زبان انگلیسى آموخت، به سال ١٣٠٨ قمرى زمانى که حدود سیزده سال داشت، به فرنگ عزیمت کرد، ابتدا به پاریس رفت و بعد در لندن تحصیل حقوق نمود و بعد از نه سال در ١٣١٧ به ایران بازگشت.
۰
عبدالحمیدخان متین‌السلطنه فرزند میرعبدالباقى طبیب، مشهور به اعتضادالحُکما و برادر دکتر خلیل‌خان اعلم‌الدوله در تهران به سال ١٢٩٦ قمرى به دنیا آمد. وى که مى‌گفتند نسب به مختار بن ابوعبیده ثقفى مى‌برد، در مدرسه امریکایى تهران زبان انگلیسى آموخت، به سال ١٣٠٨ قمرى زمانى که حدود سیزده سال داشت، به فرنگ عزیمت کرد، ابتدا به پاریس رفت و بعد در لندن تحصیل حقوق نمود و بعد از نه سال در ١٣١٧ به ایران بازگشت. در سن بیست سالگى سمت مترجمى سفارت ایران در استانبول را متقبل شد، به عربى، ترکى، انگلیسى و فرانسه تسلط داشت و تحصیلات خود را در دانشگاه آکسفورد خاتمه داده بود. او بعد از بازگشت به کشور، معاون رئیس گمرک‌هاى بنادر خلیج فارس گردید و در عین حال امیرالبحرى و ریاست کشتى مشهور پرسپولیس را عهده‌دار شد. متین‌السلطنه به واسطه شغل خود در بوشهر اقامت داشت، در همین شهر نخستین نشریۀ کاریکاتور را با نام طلوع منتشر کرد. انتشار طلوع به سال ١٣١٨ اتقاق افتاد، بعد از مدتى او روزنامۀ مظفرى را منتشر کرد. انتشار روزنامۀ مظفرى یک سالى بعد از انتشار طلوع در هفتم شوال ١٣١٩ شکل گرفت، بعد از مدتى متین‌السلطنه به تهران رفت و آقا میرزا على‌آقا لبیب‌الملک شیرازى تصدى آن را بر عهده گرفت. اندکى بعد از رفتن به تهران، متین‌السلطنه معاون رئیس گمرک‌هاى خراسان شد. او در این منطقه، شروع به تأسیس مدارس جدید نمود، انجمن‌هاى خیریه بنا نهاد و خلاصه اقدامات خیرخواهانه انجام داد.
متین‌السلطنه با وجود روحیه محافظه‌کارانه خاص خود، از پشت پرده تحولات کشور آگاهى داشت. او پیش‌تر مقاله‌اى بس مهم در روزنامۀ خود نوشت و به طورى که قبلاً در باب آن سخن گفتیم عوامل بحران‌ساز مثل محتشم‌السلطنه و مستشارالدوله را به مردم معرفى کرد. مورخ‌الدوله گمان برده است آن مقاله باعث قتل متین‌السلطنه در این دوره شد، واقعیت امر این است که این بار هم او مى‌دانست دست کمیتۀ مجازات از آستین چه کسانى بیرون مى‌آید، پس او را به قتل رسانیدند قبل از اینکه بار دیگر مثل دورۀ وقوع جنگ و سرایت آن به ایران، دست به افشاگرى زند. بعد از قتل متین‌السلطنه، کمیتۀ مجازات براى نخستین بار دست به انتشار اعلامیه زد. نخستین بیانیۀ کمیتۀ مجازات که بعد از قتل متین‌السلطنه منتشر شد به این شرح بود: هموطنان متین‌السلطنه کشته شد در حالیکه با خود بار سنگینى از خیانت و بى‌شرافتى را همراه برد. ما جامعه را از وجود این عنصر بى‌حیثیت پاک کردیم تا سرمشق براى سایر اشخاص خیانت‌پیشه باشد که شاید رویۀ خود را عوض نمایند. وقتى متین‌السلطنه به قتل رسید، عین‌السلطنه که آن هنگام در تهران اقامت داشت نوشت: «این آدم انگلوفیل بود، وکیل در دوره دوّم بود. بعد مرنارد نانواخانه طهران را به او داد. هفتاد هزار تومان از نانواخانه خورد رفت فرنگستان این ادعاها هیچ‌گاه اثبات نشد، اگر منظور از کسى که هفتاد هزار تومان را حیف و میل کرد و به فرنگ رفت، متین‌السلطنه باشد، این سخن دروغ است؛ زیرا او هرگز از زمانى که وارد ایران شد تا آن زمان به خارج کشور نرفت. به هر روى، وقتى تروریست‌ها توانستند این قتل را انجام دهند، جرى‌تر شدند. این بار وثوق دانست که هدف اصلى کمیته قتل اوست، وى روز یکشنبه پنجم شعبان سال ١٣٣٥ مطابق با ٢٦ مه ١٩١٧ یعنى درست چهار روز بعد از قتل متین‌السلطنه، هیأت دولت را در منزل خود دعوت کرد و اطلاع داد تصمیم گرفته است استعفا نماید. روز هفتم آن ماه، شاه استعفاى وثوق را پذیرفت. به قول مستشارالدوله پس از این قتل‌ها، رعب و وحشت عمومى سراسر تهران و رجال و دیوانسالاران شهر را در خود فروبرد، وثوق‌الدوله رئیس‌الوزرا از منصب ریاست‌وزرایى استعفا داد و در منزل ییلاقى خود واقع در باغ فردوس شمیران، با ترس زندگى مى‌کرد.
cafetarikh.com/news/19919
تگ ها
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.