بازخوانی یک انتخاب تاریخی

ساعت 10 و 22 دقیقه شب روز 13 خرداد 1368 ، بیمارستان جماران پر از مسئولین درجه یک نظام شده بود . مردی که بساط استبداد را از ایران برچیده بود ، مردی که ملیونها انسان با رهبریش انقلاب کردند ، جنگیدند و صلح با عراق را پذیرفته بودند در حلقه یاران و شاگردانش زمین را بدرود می گفت . ساعت 7 صبح 14 خرداد زنگ اخبار بوی مرگ می داد : «انا لله و انا علیه راجعون روح بلند پیشوای مسلمانان و رهبر آزادگان جهان ، حضرت امام خمینی به ملکوت اعلا پیوست ...»ساعت 3 بعد از ظهر 14 خرداد 1368 و در حالی که ساعاتی از رحلت امام گذشته بود ، تمامی اعضای خبرگان در یک جلسه فوق العاده خود را به تهران رسانده و برای تعیین رهبر بعدی وارد شور شدند . نخستین موضوعی که در دستور کار اجلاسیه فوق‌العاده مجلس خبرگان قرار گرفت، بررسی مسئله استعفای آقای منتظری از سمت قائم‌مقامی بود.پس از ماجراهای اتهامات مهدی هاشمی ، برادر هادی هاشمی سر دفتر آقای منتظری به چندین فقره قتل و همکاری با گروه های معاند نظام ، آیت الله منتظری که در سال 63 توسط خبرگان به قائم مقامی رهبری برگزیده شده بود به شدت بر علیه مسئولین کشور اعلام موضع کرد . ایشان معتقد بود که در روند بررسی پرونده مهدی هاشمی دخالت های سیاسی رخ داده است و حتی پخش فیلم اعترافات او را در تلویزیون به خاطر شکنجه هایی بدتر از دوران ساواک عنوان نمودند . این مباحث با واکنش بسیار شدید الحن امام رو به رو شد . امام طی دو فقره نامه در اوایل فروردین 68 ایشان را فردی ساده لوح خواندند که به دردی رهبری جمهوری اسلامی نمی خوردند و بهتر است به حوزه علمیه رفته و به تعبیر امام اخرت خود را خراب تر نکنند . آیت الله منتظری پس از انتشار نامه امام ، در طی نامه ای استعفای خود را از قائم مقامی رهبری اعلام کردند و نظر امام را شرعا بر نظر خود مقدم دانستند. هر چند در این باره امام راحل نظر قطعی خود را قبل اعلام کرده بودند و دیدگاه ایشان برای اعضای خبرگان، محترم و معتبر بود، اما به هر حال، این مسئله باید از طریق رسمی خود انجام می پذیرفت این موضوع به بحث گذاشته شد و اکثریت قریب به اتفاق اعضای حاضر در جلسه، استعفای قائم مقام رهبری را که طی نامه‌ای (7/1/68) به حضرت امام اعلام کرده بود، پذیرفتند . پس از بحث استعفای آیت الله منتظری خبرگان بر سر رهبری شورایی و یا فردی به طرح بحث پرداختند. برای شواری رهبری ترکیب‌ها و افراد مختلفی پیشنهاد شد . که بیشترین ترکیبی که از آن یاد میشد عبارت بود از آقایان خامنه‌ای، مشکینی و موسوی اردبیلی‌. اکثریت مجلس خبرگان پس از بحث های مفصل و مجمل در نهایت به رهبری فردی رای دادند و رهبری شورایی را عملیاتی نمی دانستند . پس از مشخص شدن شیوه انتخاب ولی فقیه بعدی بر سر مصداق رهبری فردی مباحثی مطرح شد . برخی خبرگان از آیت‌اللّه گلپایگانی‌ برای این امر نام می‌بردند و محور استدلالشان، قید مرجعیت ایشان بود و این‌که با توجه به قانون‌اساسی، مرجعیت مهم ترین عامل تعیین کننده رهبری است نه صلاحیت مرجعیت . این گروه از خبرگان معتقد بودند ‌که نامه حضرت امام‌ درباره حذف قید مرجعیت از قانون اساسی به آیت الله مشکینی در اردیبهشت سال 1368، هنوز شکل قانونی پیدا نکرده است.ضمن آنکه افراد قائل به رهبری آیت الله گلپایگانی معتقد بودند که ایشان ممکن است به سبب ضعف جسمانی نتوانند که بار این مسئولیت را بر عهده بگیرند و خوب است که آیت الله خامنه ای به عنوان معاون ایشان در جلسه معرفی شوند و مسئولیت ها را بر عهده بگیرند . سپس عده ای از اعضای خبرگان نام ایشان را به عنوان ولی فقیه مطرح ساختند . آیت الله خامنه ای بی درنگ به پشت تریبون رفتند و از سنگینی این بار سخن گفتند و اینکه حاضر به پذیرش این مسئولیت نیستند . عده ای دور ایشان را گرفتند و تلاش کردند تا ایشان را قانع کنند . در نهایت نام ایشان برای پذیرفتن این مسئولیت عنوان شد . مجلس خبرگان به ساعت های پایانی خویش نزدیک می شد . آیت الله هاشمی که اداره جلسه را بر عهده داشت ، اعلام کرد که موافقین آیت الله خامنه ای قیام کنند . قریب به 80 درصد از 72 نفر اعضای مجلس خبرگان قیام کردند . آیت الله سید علی خامنه ای که بالاترین درصد آرا مردم در طول تاریخ انتخابات ریاست جمهوری را به خود اختصاص داده بود به عنوان دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران انتخاب گشت .