تعلیم و تربیت توحیدی

معرفی کتاب

انسان در بین موجودات زنده بیش از همه نیازمند به تعلیم و تربیت است و می‌توان این مطلب را از راه مقایسه اجمالی انسان با سایر حیوانات روشن ساخت.

کتاب آشنایی با نظام تربیتی اسلام از: «مقدمه و چهار بخش: تعریف و توضیح مفاهیم تربیتی، ابعاد تربیت اسلامی، عوامل تربیت از نظر اسلام و دوره‌های مختلف تربیت» تدوین شده است.

نگارنده در مقدمه آورده است: «درباره نقش اساسی تربیت در زندگی فردی و اجتماعی باید گفت: تربیت صحیح یا غلط، درست یا نادرست که انسان در ایام کودکی از خانواده و یا در نوجوانی و جوانی از محیط و اجتماع فرا می‌گیرد در باطنش ذخیره می‌شود و پایه اساسی شخصیت اخلاقی و اجتماعی او می‌گردد، و همین که رشد می‌نماید و وارد مرحله فعالیت و عمل می‌شود همه آنها را به کار می‌گیرد و بر طبق آنچه فراگرفته است عمل می‌کند.»

بخش تعریف و توضیح مفاهیم تربیتی دربردارنده «تعریف تربیت، موضوع تربیت، لزوم هماهنگی بین ابعاد تربیت و زمینه تأثیر تعلیم و تربیت» است.

مؤلف موضوع تربیت دینی را این گونه نگاشته است: «دین نیرومندترین عاملی است که می‌تواند انسان را با اعتقاد به خدا، روز قیامت، حساب و کیفر و پاداش ... تربیت کند، و افراد را با تقوا و خویشتن‌دار و با عدالت و انصاف و امین و درستکار و با وجدان تربیت کند؛ و دین مهمترین بازدارنده و نگاهدارنده انسان از کژیها و انحرافات اخلاقی و عملی است.

موضوعات بخش ابعاد تربیت اسلامی«کلیاتی در تربیت بدنی و سالم‌سازی بدن، کلیاتی در تربیت عقلی و فکری و کلیاتی در تربیت اخلاقی» است.

در رابطه با درک و فهم درست در این کتاب می‌خوانیم: «گرچه ابزار مادی و فیزیکی شناخت، دستگاه ادراکی، یعنی حواس پنجگانه و سلسله اعصاب و سلولهای مغز می‌باشد و انسان به کمک این ابزار پدیده‌های خارجی را شناسایی می‌نماید و پرده از روی پدیده‌های جهان خارج برمی‌دارد و... اما این در حد مقتضی برای فکرکردن و درک پدیده‌هاست و در اینجا امور دیگری به عنوان شرط و فقدان مانع برای درک درست و واقعی اشیا و حکم و قضاوت درباره پدیده‌ها لازم است که مربوط به نفس و قلب می‌شود.»

در بخش عوامل تربیت از نظر اسلام «عامل وراثت، عامل خانواده، عامل مدرسه و آموزشگاه و عامل محیط اجتماعی» دیده می‌شود.

در این کتاب سنت‌های اسلامی پس از تولد کودک مورد بررسی قرار گرفته و آمده است: «در این مرحله، فرامین اسلام از اولین لحظات تولد طفل با یکسری از سنت‌های اسلامی شروع می‌شود، چون اسلام فطرت توحیدی برای نوزاد قائل است، دستورات اسلام در تربیت کودک مبتنی بر نگرش خاص او درباره انسان است.»

در بخش دوره‌های مختلف تربیت، مطالب «دوران جنین، دوران شیرخوارگی و تربیت، شرایط و وظایف مادرانی که به کودکشان شیر می‌دهند، دوران کودکی، دوران نوجوانی و دوران جوانی» به نگارش در آمده است.

منبع:

سیدابوالحسن حسینی ادیانی، «آشنایی با نظام تربیتی اسلام »، تهران: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، 1392، 192 صفحه