انقلاب اسلامی و موج چهارم بیداری اسلامی

بیداری اسلامی در آغاز، خیزش پراکنده‌ای از ناحیه مسلمانان کشورهای اسلامی، در مواجهه با غرب و مدرنیته بود. بنابراین، پیشینه این جریان را باید به نخستین سال‌های این مواجهه ـ یعنی هنگام حمله ناپلئون به مصر ـ بازگرداند. البته، پایه بیداری اسلامی با نفوذ بیش‌تر مدرنیته در کشورهای اسلامی ابعاد تازه‌ای به خود گرفت؛ همان‌طور که در ایران از دوره جنگ‌های ایران و روس با شکل خاصی از بیداری روبه‌رو می‌شویم. به طور کلی بیداری اسلامی در ایران را می‌توان به چهار موج تقسیم کرد: دو موج نخست، به دوران قبل و بعد از مشروطیت؛ موج سوم، هم‌زمان با روی کار آمدن رضاخان و نظام پهلوی؛ و موج چهارم، هم‌زمان با به وجود آمدن انقلاب اسلامی، ایجاد شد. موج چهارم که همان بیداری اسلامی است، حدود دو قرن است که بانگ هویت‌بخشی و حرکت را در دنیای اسلام سر داده است .
کتاب «انقلاب فرا مدرن و تمدن اسلامی؛ موج چهارم بیداری اسلامی»، چهار موج بیداری اسلامی را در چهار بخش مطرح و در باره آنها بحث و اظهار نظر می کند. در هر یک از این چهار بخش، بیداری اسلامی در گستره تاریخ ایران، نظریه پردازی و انقلاب اسلامی ایران، فلسفه مدنی ایران و تمدن اسلامی، به ابعاد مختلف و مراحل گوناگون بیداری اسلامی پرداخته می شود. مولف در بخش نخست که با عنوان «بیداری اسلامی در گستره تاریخ ایران» آمده است به اندیشه سیاسی در نهضت های اسلامی تاریخ معاصر ایران و قیام تنباکو پرداخته است و با نگاهی به مشروطیت از فراز تاریخ، تمدن اسلامی و تلاقی آن را با سه دوره تاریخی غرب بررسی کرده است. تلاقی سنت و تجدد، عدالتخواهی به عنوان اساس نهضت مشروطه و جنبش ملی در همین بخش آمده است. بخش دوم را به نظریه پردازی ها درباره انقلاب اسلامی اختصاص داده است. وی ابتدا با طرح پرسش از غرب در ساحت بیداری اسلامی فلسفه قیام عاشورا را با فلسفه انقلاب اسلامی مقایسه می کند و سپس انقلاب اسلامی را به عنوان بنیاد شالوده شکنی در نظریه پردازی غرب مطرح می کند. در بخش سوم که با نام فلسفه مدنی ایران آمده است ابتدا جوهره سیاست مقدس و فلسفه مدنی اسلامی مرور می شود و سپس شهرسازی و مدنیت اسلامی و نسبت آن با هویت ملی مقایسه می گردد. تکوین هویت ملی ایرانیان و ذات این هویت و نیز بررسی اندیشه محافظه کاری در ایران مباحث پایانی این بخش را تشکیل داده است. نجفی در تمدن اسلامی به عنوان بخش پایانی، به راهکارها و چالش های پیش روی تمدن سازی اشاره کرده است و وضع تمدن اسلامی را بررسی می کند.مباحث دیگر این بخش «نقدی به نظریه استنفورد در فلسفه تاریخ و مبانی روش تحقیق در علوم اجتماعی» و نیز «انقلاب فرا مدرن» هستند.

برای خرید اینترنتی کتاب اینجا کلیک نمایید.