بانک شاهنشاهی اولین بانک به مفهوم امروزی بود که با صدور امتیازنامهای از جانب ناصرالدین شاه قاجار در یازدهم بهمن ۱۲۶۷ خورشیدی برای «بارون جولیوس دو رویتر»، بانکدار یهودی-انگلیسی و با فرمان سلطنتی ملکه ویکتوریا از بریتانیا تاًسیس شد. استفاده از اسکناس در دوران قاجار اولین بار از سوی بانک شاهنشاهی در ایران رایج شد. پس از انقلاب اسلامی و به موجب لایحه ملیشدن بانکها تمامی فعالیتهای بانک شاهنشاهی ایران به بانک تجارت واگذار شد.
این بانک که عوام آن را بانک شاهی می نامیدند وظیفه وامدهی را نیز برعهده گرفت. در روایتی درخصوص وامدهی در دوره ناصری آمده است: بانک حتى مدعی شد که می تواند از فساد مالی دولتمردان بکاهد. زیرا اگر آقامحمدتقی نجفی و یا بازرگانان با بهره ۱۸ یا گاه با ۳۰ درصد وام میدادند، بانک متعهد شد که به بهره ۱۲ درصد بسنده کند و از این راه بازرگانان و بزرگان ایران را یاری دهد و زمینه را برای سرمایه گذاری های تازه آماده سازد .
در نمونههایی از برگه درخواست وام که بر جای مانده نوشته شده است: درخواست کننده وام می بایست نخست مبلغ دلخواه خود را مشخص کند. آنگاه متعهد شود که «دین ثابت است. انشاء الله از حال تحریر، بعد از انقضای شش ماه کارسازی» می نمایم. در اینجا بانک «دوضامن» میخواست تا اگر بدهکار از عهده بر نیامد «تمام تنخواه» را از آن دو نفر بازستاند. پس با این تفصيل هرکس «می خواهد ضمانت بکند، نمی خواهد نکند». به هر صورت می باید تنخواه را سر وعده «به دفتر مرکزیه» برساند. بانک پذیرفت که بدهکاران بتوانند تنخواه را پیش از «انقضای وقت ، هم کارسازی کنند. مشروط بر اینکه به دفتر مرکزی برسانند و در عوض قبض از رئیس بانک با نایب بانک بگیرند.»
منبع: بازرگانان در داد و ستد با بانک شاهی و رژی تنباکو (بر پایه آرشیو امین الضرب)، هما ناطق، انتشارات خاوران