دلیل انتخاب فضل الله زاهدی به عنوان رئیس دولت کودتا

درخصوص کودتای 28 مرداد و حوادث پیرآمون آن مطالب زیادی در تاریخ معاصر ایران به نگارش در آمده است. یکی از نکات جالب توجه در این کودتا دلیل انتخاب فضل الله زاهدی به عنوان ریاست دولت کودتا می باشد. سهراب یزدانی در کتاب خود تحت عنوان «کودتاهای ایران در این باره می نویسد: «گویا پیشینه ضد انگلیسی زاهدی می‌توانست سرپوشی بر دست‌نشاندگی او باشد. او به چند تن از رهبران جناح راست ملی مانند آیت‌الله کاشانی، حسین مکی، دکتر بقایی و ابوالحسن حائری‌زاده چهره‌ دوستانه نشان می‌داد. شخصیتی ضد کمونیسم بود. گروهی از نمایندگان و سناتورهای مخالف مصدق، نظامیان ارشد و کانون افسران بازنشسته از او پشتیبانی می‌کردند. از این‌ها گذشته، زاهدی، پس از دستگیری کودتاگران در مهرماه، اعلامیه مفصلی صادر کرده و مصدق را به هوچی‌گری و ریاکاری و بی‌کفایتی متهم ساخته بود. او با صدور این اعلامیه خود را پیشوای مخالفان مصدق شناساند و مخالفان بی‌رهبر به دور او گرد آمدند.» اما زاهدی گزینه بی‌عیب‌و‌نقصی نبود؛ در برخی کتاب او را فردی خشن و بی‌کله توصیف می‌کرد.»کرده اند. کارگزاران خارجی او را بدون «انگیزه، توان و طرح‌های هماهنگ و منظم» می‌دانستند. گمان نمی‌کنیم کسی از هم‌میهنانش او را در این زمان ضد انگلیسی به حساب می‌آورد. در عوض، به طرفداری از آمریکا شناخته می‌شد. پول‌دوست و رشوه‌خوار بود. در میان نظامیان، به ویژه رده‌های میانی و پایینی، نفوذ نداشت. نمی‌شد به توانایی او در رهبری کودتا امید بست. شاه هم اعتماد چندانی به او نداشت. با همه این‌ها، زمامداران دو کشور غربی از آن دولتمردان سنتی دلسرد شده بودند و کسی جز زاهدی را در دسترس نداشتند.» البته آمریکایی‌ها برای اجرای کودتا به افسرانی دل‌ بسته بودند که در گروه سرلشکر حسن ارفع و سرهنگ حسن اخوی بودند: «این دو نفر از گذشته هواخواه انگلیس بودند و فهرستی از افسران تنظیم کرده بودند که اطلاعات لازم را درباره آن‌ها به همراه داشت و این فهرست را در اختیار ام.‌آی.‌۶ گذاشته بودند. این گروه کوشیده بود افسران وابسته به خود را برکشد و مخالفان را کنار بنهد و از رخنه چپ‌گرایان در یگان‌های پایتخت جلوگیری کند.»

منبع:سهراب یزدانی، کودتاهای ایران، تهران، نشر ماهی، چاپ اول، ۱۳۹۵، ص 45