خبر دستگیری امام خمینی در مدتی اندک در سراسر شهر قم پخش شد و به دنبال آن گروههای عظیمی از مردم به خیابانها ریخته و به دستگیری ایشان اعتراض کردند. بدین ترتیب قیام معروف 15 خرداد 1342 در شهر قم شکل گرفت.
1- نقش بازار در قیام 15 خرداد؛ رحیم روحبخش؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، (1381)
کتاب «نقش بازار در قیام 15 خرداد» به قلم آقای رحیم روحبخش، سعی دارد با پژوهش در اسناد ساواک، خلأ اخبار مستند از حضور بازاریان در قیام 15 خرداد سال 1342 را جبران کند. اسنادی که به تبیین شیوههای مبارزات بازاریان همچون اعتصاب و تعطیلی بازار،...
چون از او دور شد جوانک از استاد سلمانی پرسید او که بود که اینچنین گستاخانه با من سخن گفت . استاد خندید و گفت سالار ایرانیان ، ابومسلم خراسانی . جوان لرزید و گفت : آری حق با او بود من بیش از حد پر توقع هستم.
شاه منصور هنگام خروج از شهر نگاه پیر زنى به او افتاد، پس با صداى بلند به سرزنش او پرداخت و گفت : ببینید این نمک به حرام را، که اموال ما را ربوده و به خون ما دست گشوده و اکنون ما را بینواتر از آنکه بودیم ، در چنگال دشمن رها مى کند.
یزدگرد یکم شاه وقت ایران از دودمان ساسانی، بانی شهر یزد که مردی صلح طلب بود در نخستین سال پادشاهی خود (و در بهار سال 400 میلادی) و پس از اطمینان از اینکه تقسیم امپراتوری روم به دو بخش شرقی و غربی نهایی است تصمیم گرفت ضمن ارسال پیامی به قسطنطنیه، ازفلاویوس آرکادیوس امپراتور روم شرقی بخواهد که دو ابرقدرت به یک نسبت از شمار نیروهای نظامی خود بکاهند و ...
امام فرمودند: «چه شده؟» ایشان گفت: «یک نوار از سخنرانی امروز ضبط شده و آن هم دست یک نفر از مسافران ماشین من است. داشتم با اتوبوس در جادهی اصفهان مسافر میبردم، این شخص بغل گوش من گفت: من یک چیزی دارم که به دنیا نمیدهم»، گفتم: «چه هست؟» گفت: «نوار سخنرانی امروز آقا». گفتم: «بده من به آقا برسانم»، گفت: «نه!
برای ضبط سخنان حضرت امام، حدود سی چهل ضبط از تهران به قم بردیم، تعدادی ضبط هم عزیزان از قم آورده بودند. منتها فکر این را نکرده بودیم که ممکن است برق را قطع کنند، اما قمیها بهخصوص رانندگان زحمتکش کرایهای آن روز قم که در خدمت مرجع تقلیدشان بودند، با پیشبینی این مسئله، باطریهای ماشینشان را باز کرده و تعداد دیگری باطری نیز تهیه و آنها را به هم متصل ...
ویژگی اصلی قیام 15 خرداد، جنبه مذهبی آن بود که با حضور رهبران مذهبی و روحانیت معظم شیعه، توده های مختلف مردم ایران نیز در آن مشارکت جستند. از دیگر خصوصیات قیام که ریشه در شرایط اجتماعی و مختصات معنوی مردم و رهبری جنبش داشت نیز، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
در طول حضور خود در آن منطقه با فنون شعبدهبازی و حربههای دیگر، توجه مردم محلی را به خود معطوف میدارد و خود را به عنوان یک روحانی شیعه، جا میزند. جیکاک برای این کار ابتدا به فراگیری فقه می پردازد و به درجهء اجتهاد رسیده و در مساجد، بعنوان پیش نماز حضور می یابد!او گیوه هایش را با یک اشاره عصا جفت می کرد و شایع کرده بود که این از معجزات اوست.
خلفای عباسی هر یک لقبی داشتند مانند المتوکل بالله یا الناصر لدین لله و... می گویند روزی یکی از خلفای ستمکار عباسی به ندیم خود گفت: می خواهم لقبی هم چون اجدادم برایم بیابی.
همان طورکه دیدیم قیام 15 خرداد برطبق برنامه و با تصمیم قبلی گروهها نبود اما برخوردی که رژیم حاکم با آن کرد و کشتاری که انجام گرفت خودبخود بسیاری از افراد هم عقیده را بهم نزدیک ساخت و آنها را به گروهبندی وادار نمود تا نظم و ترتیبی درکار پیدا نمایند در تهران و بسیاری از شهرها کمکم جلسات چند نفری پیدا شد که اخبار را بهم میدادند، تراکت و اعلامیهها ...
قیام 15 خرداد 1342 به درستى نقطه عطف نهضت اسلامى مردم ایران نام گرفت؛ از این نظر که سرآغاز حرکتى گردید که 15 سال بعد منجر به فروپاشى نظام شاهنشاهى در ایران و جایگزین حکومتى جدید شد.
ر این اساس در اولین جلسه هیأت دولت در پی سرکوب قیام 15 خرداد، اسدالله علم ـ که خود عامل و مجری سرکوب این قیام بود ـ در صدد برآمد به طریقی رضایت این افراد را جلب نماید تا شاهد حضور مجدد آنان در تظاهرات و قیامهای مشابه نباشد. برای این منظور موضوع حمایت از خانوادههای آسیبدیده در قیام مذکور اعم از خانوادة شهدا، معلولان و مجروحان مورد توجه قرار گرفت....