متعلق اوامر ونواهی از دیدگاه امام(ره)

نظریه خطابات قانونیه یکی از ابداعات ارزشمند امام خمینی رحمةالله‌علیه است و قبل از او سابقه‌ای ندارد. این نظریه ضمن آن‌که نظریه‌ای نزدیک به فهم و درک عقلا و مطابق روش آنان است، آثار و نتایج مهمی در فقه و اصول بر جای گذاشته و برخی از مشکلات مسائل این دو علم را برطرف کرده است.

کتاب بررسی نظریه خطابات قانونیه از «مقدمه و دو فصل جعل حکم شرعی و قضیه حقیقیه و خارجیه و جعل حکم شرعی و خطابات قانونیه و شخصیه» گردآوری شده است.

در فصل اول گفتارهای «قضیه حقیقیه و خارجیه از نظر منطقیین، نگاهی اجمالی به قضیه حقیقیه و خارجیه از نظر اصولیین، دیدگاه مشهور و بررسی آن، دیدگاه محقق عراقی و بررسی آن و دیدگاه امام خمینی رحمةالله‌علیه» مورد بررسی قرار گرفته است.

در گفتار نگاهی اجمالی به قضیه حقیقیه و خارجیه از نظر اصولیین می‌خوانیم: «به نظر مشهور، قضیه حقیقیه قضیه‌ای است که موضوع آن محقق یا مقدر باشد، ولی قضیه خارجیه آن است‌ که موضوع آن در خارج محقق باشد. به نظر امام، مقدر، شامل افراد موجود در همه زمان‌ها اعم از گذشته و حال و آینده می‌شود. بر این اساس، قضیه حقیقیه قضیه‌ای است که موضوع آن افراد موجود در همه زمان‌ها است. ولی قضیه خارجیه قضیه‌ای است که موضوع آن افراد موجود در زمان نطق می‌باشد.»

نویسنده فصل دوم را به موضوعات «متعلق اوامر ونواهی از دیدگاه امام رحمةالله‌علیها، مخاطب خطابات شرعیه از دیدگاه امام خمینی رحمةالله‌علیه، ادله و شواهد نظریه خطابات قانونیه، دو تنبیه، آثار نظریه خطابات قانونیه و بررسی اشکالات نظریه خطابات قانونیه» اختصاص داده است.

یکی از آثار نظریه خطابات قانونیه در فقه است که اثر اول آن در نماز است که در این‌باره می‌خوانیم: «از جمله این آثار، صحت نماز در صورت مزاحمت آن با امر اهم است، مانند مزاحمت نماز با وجوب ازاله نجاست از مسجد که هر دو متعلق امر شارع واقع شده‌اند. حال اگر کسی ازاله نجاست از مسجد را رها کرده و نماز بخواند آیا نمازش صحیح است یا خیر؟ در اینجا برخی به بطلان نماز حکم کرده‌اند.»