بانوی ایران در دربار دهلی

جوان و تاریخ- گفتگو و تاریخ شفاهی

هشتم فوریه سال 1627 بانو «نورجهان» همسر ایرانی جهانگیرشاه امپراتور گورکانی هند کودتای ژنرال محبت خان فرمانده پادگان دهلی را برضد شوهرش سرکوب و توطئه گران را به بند کشید. هنگام کودتا، جهانگیرشاه در بستر بیماری بود و ژنرال محبت خان در نظر داشت که پس از پیروزی کودتا، «خرّم» پسر نابینای شاه را بر تخت بنشاند و خود، عملا صاحب اختیار هند شود؛ حال آن که «اورنگ زیب» پسر دیگر جهانگیرشاه شایستگی بیشتری داشت و با فساد و خودسری دولتمردان مخالف بود.جهانگیرشاه بسال 1605 پس از درگذشت پدرش اکبرشاه بر جای او نشسته بود و چهار پسر به نام های خرّم، خسرو ، دارا شکوه ، و اورنگ زیب داشت. نورجهان که نام او قبلا «نورالنساء» بود همسر دوم جهانگیرشاه بود. از علاقه جهانگیر شاه نسبت به همسر ایرانی اش با وجود دو شکست نظامی از ایران در دهه 1620 در منطقه قندهار کاسته نشده بود و پدر او را هم به وزارت منصوب و از کمک به گسترش فرهنگ، هنر و ادب ایرانی در هند فرو گزار نکرده بود.جهانگیر شاه که از اواخر سال 1626 میلادی بیمار و بستری شده بود 28 اکتبر 1627 درگذشت. پیش از بیماری او هم، امور کشور عملا در دست نورجهان بود، زیرا جهانگیرشاه به علم و هنر و ادب بیش از سیاست علاقه داشت.«توماس رو Thomas Roe» انگلیسی در خاطرات خود از اقامت در هند نوشته است که به سبب بی علاقگی جهانگیرشاه به امور سیاست، در بیشتر سالهای سلطنت او، زمام امور هند عملا در دست همسرش بانو «نورجهان» دختر اعتمادالدوله ایرانی بود که زنی باهوش و جسور بود و اطلاعات منطقه ای و تاریخی فراوان داشت. به نوشته توماس رو ، جهانگیرشاه پژوهشهای علمی و بحث و همنشینی با دانشمندان و ادیبان را بر کار سیاست ترجیح می داد. یک نمایشگاه بزرگ مینیاتور و یک هزار و 400 نقاشی ترسیم شده بر پرده داشت. زبان دربار او «فارسی» بود و شاعران فارسی گو بیش از شاعران هندی به آنجا رفت و آمد داشتند. نورجهان تعمدا از داخل حرمسرا حکومت می کرد؛ زیراکه نمی خواست مقامات اداری به او دسترسی داشته باشند، چاپلوسی کنند، دروغ بگویند و نظر اورا تغییر دهند . او حتی احکام اعدام را از جانب شوهرش امضاء می کرد. نورجهان از همان نخستین روز ازدواج با جهانگیرشاه، کار اندرزدادن به او را آغاز کرده بود