«دو به هم زنی» ناصرالدین شاه بین روحانی و مطرب اندرونی

کافه تاریخ- کشکول

دوستعلی خان معیرالممالک نوه دختری ناصرالدین شاه در توصیف بعضی آداب و تفریحات اهل اندرون ناصرالدین شاه در این رابطه در بیانی جذاب می نویسد:

«برخی از همسران ناصرالدین شاه از تقدس و پرهیزگاری دم می زدند و بیشتر اوقات از نماز روزه و حلال و حرام و احادیث و اخبار صحبت می داشتند. شیخ اسدالله حافظ قران که در اثر ابتلا به آبله نابینا شده بود و بر مسائل دینی احاطه داشت و قرائت را نیکو می دانست همه روزه به اندرون می آمد و زنهای شاه دورش گرد آمده مجلس تماشائی تشکیل می دادند. شیخ مزبور شوخ طبع و لطیفه گو نیز بود و هنگام صحبت کنایه های به کار می برد. گاه که شاه در اندرون به گردش بود به مجلس آنان در می آمد و اندک زمانی ایستاده به بیانات شیخ گوش فرا می داد و انعامی به وی مرحمت کرده از پی کار خویش می رفت. کور دیگری بود از اهل کردستان که کمانچه کوچکی داشت و آن را بر زانو نهاده خوش می نواخت و چون امینه اقدس نیز کرد بود اغلب نزد وی می آمد. بعضی روزها که شاه شادان بود نوازنده نابینا را می گفت تا به مجلس شیخ اسدالله درآمده کمانچه بکشد و به وی ایرادهای فقهی بگیرد و اعتراضات او را نشنیده انگارد. یکی از روزها که شیخ گرم مسئله آموزی بود ناگهان نوای کمانچه برخاست و کمانچه کش به رفتاری مضحک به درون آمد. شیخ اسدالله ابروان را در هم کشیده گفت: این ملعون از شیاطین است و محفل ما را نجس می کند به او بگوئید که از اینجا دور شود. رفته رفته از دو سوی کار به ناسزاگوئی کشید و هر دو کورانه نزدیک یکدیگر شده به هم درآویختند.»