با توجه به اين سند و شواهد متعدد ديگر از جمله وقايع شهريور 1320 و سرپيچى رضا شاه از دولت انگلستان و بركنارى وى از سلطنت ديگر ترديدى در نقش قاطع انگلستان و سازمانهاى جاسوسى آن در راه ترقى رضا خان باقى نمى‌گذارد.
۱
نقش انگلستان در حمايت از رضا خان بويژه در جريان مبارزه رضا خان براى استقرار تمركز از جمله در مبارزه وى عليه اسماعيل اقا سيميتقو و شيخ خزعل بروز مى‌كند كه هر دو از فئودالهاى بزرگ آذربايجان و خوزستان بودند و براى موجوديت رضا خان خطرى جدى به شمار مى‌آمدند كه رضا خان به كمك انگلستان توانست اين دو را يكى بعد از ديگرى مغلوب و منكوب كند.براى اثبات حمايت انگلستان از حكومت رضا خان كافى است تذكاريه وزارت امور خارجه انگلستان را كه مربوط به سياست خارجى اين كشور است،مورد مطالعه قرار دهيم.در تذكاريه مذكور صراحتا چنين آمده است:«دولت ايران شيخ محمره(خزعل)را مجبور كرد كه خود را تابع شاه ايران قرار دهد.دوران خودمختارى وى به پايان آمد.ما به او فهمانديم كه اعليحضرت پادشاه انگلستان در صورت عدم اطاعت او از دولت ايران با نيروى اسلحه از وى پشتيبانى نخواهد كرد.» با توجه به اين سند و شواهد متعدد ديگر از جمله وقايع شهريور 1320 و سرپيچى رضا شاه از دولت انگلستان و بركنارى وى از سلطنت ديگر ترديدى در نقش قاطع انگلستان و سازمانهاى جاسوسى آن در راه ترقى رضا خان باقى نمى‌گذارد. تمام سعى و كوشش رضا خان در مدت زمامدارى خود اين بود كه حمايت انگلستان را حتى الامكان در پرده نگاه دارد.سرليكف مورخ روسيه درباره اين موضوع چنين مى‌نويسد:«رضا خان كه بيانگر ائتلاف جناح راست بورژوا-مالك بود در اين ايام يعنى در سالهاى 1922-1923 م.هنوز مى‌بايست حساب جناح چپ را نگاه دارد.به همين مناسبت پيوسته به حمايت از اصلاحات وسيع تظاهر مى‌كند.در پائيز سال 1923 ميلادى رضا خان به هنگام تشكيل دولت سليمان ميرزا،برخى ديگر از عناصر سوسياليست را در كابينه خود شركت داد.هدفش از اين عمل اين بود كه به وسيله اين افراد با گروههاى فئودال بجنگد.در عين حال هم خود را اماده مى‌ساخت كه تا در موقع مناسب اين عناصر را نيز سركوب كند»
منبع: استقرار ديكتاتورى رضا شاه در ايران،تأليف سرليكف.
cafetarikh.com/news/49262
تگ ها
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.