جریان دوگانه تامین تسلیحات نظامی

خرید تسلیحات نظامی شاه از خارج به زعم او می‌توانست باعث تقویت قدرت نظامی کشور و سلطنت او شود. اما این موضوع در درازمدت دردسرهایی را به همراه داشت که در نهایت باعث شد شاه در وضعیت دوگانه و متناقض بیم و امید قرار گیرد:

«تأمين تسلیحات نظامی از خارج جریانی دوگانه را در ایران به وجود می‌آورد. از یک سو نظامیان ایرانی برای آموزش دیدن راهی مراکز آموزشی خارجی به ویژه آمریکایی می‌‌کردند و از سوی دیگر آموزش دهندگان آمریکا به طرف ایران می‌‌آیند. به همین دلیل قدرت دولتی و در مرکز آن شاه مجبور به قبول پیامدهای ناشی از خرید تسلیحات می‌شود؛ پیامدهایی که می‌توانست حتی تهدیدی پنهان برای وی باشد. از این زمان شاه در یک بازی دوگانه‌‌‌ بیم و امید قرار می‌گیرد و در پی آن است تا قدرت خویش را علیه آنانی که فکر می‌کند او را تهدید می‌کنند به کار گیرد. ارتش نیز از این جرگه خارج نیست تلاش شاه بر این است تا هیچ حرکتی از چشمان وی مخفی نماند. او با ایجاد شبکه‌های تو در تو و عمودی ‌‌‌میان‌‌‌ وزارت خانه‌ها و دیگر مؤسسات این سیاست خود را به کار می‌بندد این در واقع محصول عقلانیت ابزاری بوروکراتیک نبود بلکه بیشتر یادآور مدلی از فرماندهی اقتدارگرایانه سیاسی است که عادتاً رویکردهایی این گونه را پیشه می‌.کند ،شاه فرماندهی کل قوا انتصاب افسران ارشد و امرای ارتش را خود با دقت بر عهده دارد در چنین فضایی کار تا بدانجا پیش می‌‌رود که اجتماع بیش از دو ژنرال، بدون اجازه‌‌‌ شاه ممنوع است.

منبع: حمیدرضا ملک‌محمدی، از توسعه لرزان تا سقوط شتابان: توسعه اقتصادی، نظامی و بی‌ثباتی سیاسی رژیم پهلوی دوم (1347- 1357)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1381، صص 229- 230