سی های باستان شناسی نشان می دهد که قدیمی‌ترین بخش تخت جمشید به ۵۱۸ سال قبل از میلاد باز می گردد. طبق داده های تاریخی، ساخت تخت جمشید حدود ۲۵۰۰ سال قبل به دستور داریوش بزرگ شروع شد.

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران که با نام رسمی ۲۵۰۰مین سال بنیانگذاری شاهنشاهی ایران به‌دست کوروش بزرگ شناخته می شود نام مجموعه ای از جشن ها بود که به مناسبت دوهزار و پانصد سال تاریخ مدون شاهنشاهی ایران و در زمان سلطنت محمدرضا شاه پهلوی برگزار شد. این جشن ها در سال 1350 از روز سه شنبه ۲۰ مهر آغاز گردید و تا شنبه ۲۴ مهر در تخت جمشید ادامه یافت.

اولین عکسها از تخت جمشید، نقش رستم و پاسارگاد را «لوئیجی پشه» افسر ایتالیایی که  در خدمت دولت ایران مامور بود، در سال 1274 قمری/ 1857 میلادی تهیه و به ناصرالدین شاه تقدیم نمود.

"لوئیجی پشه " افسر ایتالیایی را اولین عکاسی می دانند که در سال 1274 هجری قمری پا به سرزمین باستانی فارس گذاشت تا از تخت جمشید و پاسارگاد عکس بگیرد.او این عکس های بدیع را را در قالب یک آلبوم به ناصرالدین شاه جوان داد و باعث شد تا شاه علاقمند به عکاسی به خرج خود عکاسان متعددی را برای تهیه گزارش تصویری از بناهای تاریخی و باستانی ایران روانه فارس کند

بازدید آیت الله خامنه ای از مجموعه تخت جمشید در سال 1366 شمسی

اردشیر یکم (به نوشته مورخان یونانی؛ اردشیر درازدست) که بر جای پدر نشسته و شاه ایران شده بود نیمه اپریل سال 465 پیش از میلاد تصمیم گرفت که تخت جمشید پایتخت اول ایران (شاه نشین) باشد. [مورخان یونان باستان تخت جمشید را در جهان به «پرسپولیس» معروف ساخته اند].