علی‌اکبر داور وزیر با‌نفوذ دوران رضا شاه که شایستگی خود را در طول 15 سال در سمت‌های مختلف (10سال وزارت) نشان داده بود، شامگاه 20 بهمن 1315 در سن 51 سالگی دست به خودکشی زد. پیکر نیمه جانش در بامداد 21 بهمن مشاهده شد؛ اما تلاش‌های پزشکان نتوانست او را نجات دهد که در نتیجه، ساعاتی پس از روشنایی روز، آفتاب عمرش برای همیشه غروب کرد.

برخی از کودتاگران کسانی بودند که علیرغم دوستی با مصدق، در نهایت با تطمیع مالی و سیاسی به جرگه مخالفان مصدق درآمدند و نقش مهمی در سقوط دکتر مصدق ایفا نمودند. زاهدی از جمله این افراد است که گرچه زمانی به مصدق نزدیک بود؛ اما بتدریج به صف مخالفان قسم خورده او پیوست.

به گواه تاریخ محمدرضا پهلوی و فرح دیبا بر سر مسائل مختلفی از جمله زن بارگی شاه اختلافات زیادی داشتند و در کنار این مساله دخالتهای متعدد فرح پهلوی در امورات سیاست داخلی و خارجی بشدت محمدرضا پهلوی را آزار می داد.

مقارن با حمله متفقین به کشور، ناامنی و هرج و مرج بر کشور حکمفرما شد. در کنار عدم امنیت و ضعف سیاسی رضاشاه، مردم فرصت یافتند تا به راحتی از سیاست‌های رضاشاه نقد کنند و بدون واهمه درباره اقدامات او صحبت کنند.

دولتمردان دوره ناصری قصد داشتند سنگ را با سنگ بشکنند و با استفاده از فتوای دیگر روحانیون، فتوای میرزای شیرازی را باطل کنند.

خارجیان نقش مهمی در سازماندهی ارتش ایران در دوره قاجار داشتند و علاوه بر روس‌ها که مهمترین بخش سازماندهی ارتش را در کنترل خود داشتند، اتریشی‌ها نیز در بخش‌های مختلف ارتش همچون بخش نظامی و اداری حضور داشتند. البته نقش آنان به مانند روس‌ها چندان پررنگ نبود و بعد از مدتی بسیاری از آنان از ایران رفتند.

آمریکا اساس سیاست خارجی خود با کشورهایی چون ایران را منافع ملی خود قرار داده بود. بدین معنا که اعطای هر گونه کمک به ایران، در گرو تمکین کامل از سیاست‌های آمریکا قرار داشت. یکی از نمونه‌ای این نوع سیاست را می‌توان در اوایل دهه 1340 و روی کار آمدن علی امینی مشاهده نمود.

نظام مالیات‌گیری قاجاریان بر اساس مکانیسم‌ها و قوانین یکسانی پایهگذاری شده بود. با این حال در عمل و هنگام دریافت مالیات، این اصل با موانعی روبرو بود. چنانچه برخی از حکام و فرماندهان، از آن تعدی می‌کردند و یا برخی از مناطق بر حسب وضعیت جغرافیایی خود مشمول پرداخت میزان متفاوتی از مالیات می‌شد.

یکی از موارد نارضایتی مخالفان حکومت، به موضوع سلطه و حاکمیت بیگانگان در امور داخلی ایران بازمی‌گردد. از نظر مخالفان، بیگانگان به خصوص آمریکایی‌های بسیاری از مشاغل و تخصص‌های ایرانیان را اشغال نموده و با دستمزد و حقوق‌های بالا در آن امور اشتغال دارند.

در دوره قاجار، معادن نیز به یکی از منابع مهم درآمدی دولت تبدیل شدند. معادن معمولاً از سوی دولت به افراد واگذار می‌شدند و افراد موظف به پرداخت مالیات معینی به دولت طی مدت بهره‌برداری از معادن بودند. البته افرادی هم که موفق به کشف معادن می‌شدند از مزایا و امتیازات خاصی برخوردار بودند. 

در سالهای مقارن با 1299 شمسی، با چرخش محسوسی که در سیاست‌ انگلستان‌ صورت گرفت، اهتمام انگلیسی‌ها متوجه تاسیس دولت مرکزی قوی در ایران شد و بـا رها کردن سیاست کهن که تشدید نظام خان خانی و ملوک الطـوایفی بـود، بـسیاری از دوستان گذشته مانند شیخ خزعل‌ را‌ به پای دوست جدید (رضاخان) قربانی کردند.

یکی از موضوعاتی که در تشدید اوضاع بحران در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب تاثیر داشت، زلزله طبس بود که در آن به دلیل عملکرد نامناسب دولت، انتقادات زیادی را متوجه حاکمیت در ابعاد مختلف نمود. در مقابل مخالفان با همراهی خود با مردم زلزله‌زده توانستند اعتماد بخش‌های مختلفی از مردم را جلب نمایند.

شمس پهلوی در امور مختلف اقتصادی فعالیت داشت و به نوعی انحصار تجارت برخی از کالاها و اشیا گرانقیمت را در دست داشت. برخلاف بعضی از تصورات که آغاز فعالیت شمس را به دوران پهلوی دوم مرتبط می‌داند، واقعیت آن است که شمس فعالیت‌های خود را از دوره رضاشاه آغاز نموده بود.

علی امینی یکی از جنجالی‌ترین نخست‌وزیران حکومت پهلوی بود. در دوران نخست‌وزیری او شایعات چندی مبنی بر کودتای او علیه شاه مطرح شد و شاه همواره از قدرت‌یابی او واهمه داشت. به خصوص آنکه وی از حمایت کامل آمریکا نیز برخوردار بود. با این حال شاه به دلایل دیگری نیز دل چندان خوشی از امینی نداشت

در مورد میزان تأثیر اصلاحات ارضی در گسترش بازار و بویژه در افزایش تقاضای بخش روستائی برای محصولات، بقیه کشور، تردیدهای زیادی وجود دارد. دهقانان ممکن است بیشتر تولید کنند، اما بیشتر هم مصرف می‌کنند و گاه پولشان را در کالاهائی سوای محصولات بخش صنعت خرج می‌کنند. ثانياً توزیع نابرابر زمین لزوماً به نابرابری در درآمد منجر می‌شود.

یکی از ویژگی‌های خاص امام که بعدها در رهبری ایشان هم مؤثر افتاد، موضوع قاطعیت ایشان در برخورد با مردم و مسائل پیش آمده بود. برخی منتقد این قاطعیت بودند، اما همین ویژگی اخلاقی باعث شده بود که ایشان بسیاری از مسائل را به دور از تعارفات معمول پیش برند و افراد زیادی نیز به محفل حامیان ایشان ملحق شوند.

یکی از عوامل مهمی که ضربه نهایی به حکومت پهلوی را وارد کرد؛ موضوع تسلیم شدن ارتش و اعلام وفاداری آن به امام و انقلابیون بود. این اقدام همزمان با سخنرانی امام و دعوت او از ارتش به ملحق شدن ارتش و نظامیان به مردم انقلابی به صورت کامل محقق شد.

یکی از مسائلی که بر تسریع روند پیروزی انقلاب تأثیر زیادی گذاشت، موضوع فاصله گرفتن ارتش از حکومت و نزدیک شدن آن به مردم بود. ارتش مقارن با نزدیک شدن پیروزی انقلاب، به سیاست مماشات‌طلبانه با مردم روی آورد و همین موضوع باعث تزلزل روحیه ارتشیان مدافع حکومت شد.

«قمرالملوک وزیری» آوازه‌خوان مشهور دوره رضاشاه نقل کرده است: امیراحمدی آقاخان امیرلشگر غرب که از افسران رضاخان بود موقعی که لرستان را فتح کرد، من و مرتضی خان و تمام درباریان و بزرگان وقت را به خانه‌اش دعوت کرد. پس از آن که خواندم و گل به سرم ریختند امیرلشگر مرا خواند، دستم را بوسید و پیش خود نشاند و روکرد به پیشخدمت‌ها و گفت بروید خورجینی را که از ...

ارتقا و پیشرفت در سلسله مراتب حکومت پهلوی به تمکین کامل از شاه و خدمتگزاری به او داشت. به عبارتی آنچه که تعیین کننده و اساسی بود، نه تخصص و شایسته‌سالاری، بلکه موضوع خدمتگزاری و میزان ارادت به خاندان پهلوی بود.