امام سجاد(ع) نقل میکند که من در آن شبی که صبح آن، پدرم کشته شد، همراه با عمهام زینب نشسته بودم که پدرم جدا از یارانش به خیمه رفت و فرمود: ای روزگار، اف بر تو باد که صبحگاهان و شامگاهان، بسیاری از یاران و هواخواهان را میکشی!
آنچه از منابع تاریخی استفاده میشود این است که مؤذّن رسمی امام حسین(ع) در کربلا حجاج بن مسروق جُعفی بود که پس از رسیدن به کربلا هنگام نماز ظهر اذان گفت. همچنین نام حجاج بن مسروق در زیارت نامه امام حسین(ع) در نیمه شعبان نیز ذکر شده است.
هفتاد و دو تن یاران شهید امام حسین (ع)، بزرگترین حماسه بشری را آفریده و یاد خویش را در دل تاریخ و وجدان بشرهای فضیلت خواه ابدی کردند. به تعبیر یکی از نویسندگان معاصر، عاشورا مائده بزرگ روح انسان در تداوم اعصار است.
تاسوعا آخرین روزی است که حسین بن علی(ع) سومین امام شیعیان و یارانش شبانگاه آن را درک کردهاند و این روز به شب عاشورا پیوند خورده است. این روز در نزد شیعیان از اهمیت بالایی برخوردار است. این روز را منتسب به «عباسبنعلی(ع)» نیز میدانند و بسان روز عاشورا آن را گرامی میدارند و در آن به سوگواری میپردازند.
تصویر زیر، آرایش یاران امام حسین(ع) و سپاه یزید در سال 61 هجری قمری را به خوبی نشان میدهد. نحوه آرایش هر دو گروه و تفاوت آنها از نظر تعداد نفرات مشخص است.