سلطنت پهلوی دوم و افزایش نفوذ امریکا در ایران

1279 هـ ش :

مـظـفرالدین شاه براى بهبودى بیمارى خود و همچنین براى این که در سفر به فرنگ از پدرش عـقـب نـمـانـد، عازم اروپا شد. در سال 1280 ه.‍ ش و در زمان مظفر الدین شاه ، امتیاز استخراج وبهره بردارى از نفت ایـران (بـه اسـتـثـنـاى پـنـج اسـتـان شـمـالى ) به شخصى به نام (دارسى ) واگـذار شـده بـود. چندسال بعد، دولت انگلستان با سرمایه گذارى و خرید بیشتر سهام آن ، شرکت نفت ایران و انگلیس را تشکیل داد و در لندن به ثبت رساند.

1275 هـ. ش:

با شروع تلاش آلمان جهت حضور در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه، یـک شـرکـت آلمـانـى بـه نـام (ونک هاوس ) ، نمایندگى خود را در (بندر لنگه ) تاءسیس کرد و یک سال بعد کنسولگرى (153) آلمان نیز در بوشهر افـتـتـاح شـد.

1293 هـ.‍ ش:

با آغاز جنگ جهانى اوّل بیطرفى ایران از سوی متفقین نادیده گرفته شده و ازچند طرف خاک ایـران مـورد تـجـاوز قـرار گرفته شد. روسیه و انگلستان که در جرگه متفقین بودند و طبق قرارداد تـقـسیم ایران به مناطق نفوذ در شمال و جنوب ایران، این مناطق رابطور رسمى به اشـغـال خـود در آوردنـد.

1294 هـ. ش :

مـذاکـراتى بین کاردار آلمان در ایران (کاردوف ) و (مـسـتـوفـى المـمالک ) در تهران جریان داشت که سرانجام منجر به امضاى یک قرارداد محرمانه نـظامى بین دو کشور در تهران شد و دو طرف تعهدات نظامى ، مـالى و سـیـاسـى مـهـمـّى در ارتـبـاط بـا یـکـدیگر متقبل شدند که از جمله مهمترین آنها، دفاع از یکدیگر در مقابل حملات روسیه و انگلستان و... بود.

1298 هـ.‍ ش :

انعقاد قرارداد استعمارى وثوق الدوله ـ کاکس

1299 هـ.‍ ش :

عهدنامه مودّت ایران و شوروى ،بـه امـضـاى مـشـاور المـلک از ایـران و چـیـچـرین و کاراخان (معاون چیچرین ) از دولت نوبنیاد شوروى رسید.

1301 هـ.‍ ش:

قوام یک بار دیگر به فـکـر اسـتـفـاده از مـسـتـشـاران امـریـکـایـى افـتـاد. بـه هـمـیـن دلیـل بـه (حـسـین علاء) وزیر مختار ایران در واشنگتن ، دستور داد که در این مورد با (شوستر) جـهت استخدام مجدّد وارد گفتگو شود. به دنبال این مذاکرات و با توصیه شوستر، یک هیاءت از مستشاران مالى و شهردارى آمریکا به ریاست دکتر (آرتو میلسپو) به مدت پنج سال براى خدمت در ایران استخدام شدند.

1314 هـ.ش :

قطع رابطه سیاسی ایران با امریکا در پی توهین به وزیرمختار ایران در امریکا؛ در سال 1317 ه‍ ش ، رئیس جمهور آمریکا (روزولت ) با اعزام یک هیاءت سیاسى بـه ایـران ، از بـازداشـت وزیـر مـخـتار ایران در آن کشور عذرخواهى نمود و روابط سیاسى دو کشور دوباره برقرار گردید.

1316 هـ.‍ ش:

با انعقاد پیمان سعدآباد و با هدف توسعه روابط با همسایگان، وزراى خارجه ایران ، ترکیه ، عراق و افغانستان در تهران گـردهـم آمـدند و پیمان عدم تعرض و دوستى ، مشهور به (پیمان سعدآباد) را با حمایت و هدایت پـشت پرده انگلستان امضا کردند.

1317 هـ.ش :

قطع روابط سیاسى با فرانسه در پی توهین مطبوعات فرانسه به رضاخان. قطع رابطه ایران با فرانسه به مدت 5/1 سال ادامه داشت ، تا این که رئیس جمهور آن کشور یـک هـیـاءت فـوق العـاده را بـه ایـران اعـزام کرد تا ضمن شرکت در مراسم جشن ازدواج ولیعهد ایـران (مـحـمـدرضـا) بـا فـوزیـه ، از رضـاخـان عـذرخـواهـى نـمـود.

1314 تـا 1319 هـ.‍ ش:

پـس از جـنـگ جـهـانـى اوّل و بـا روى کار آمدن پهلوى در ایران که همزمان با جمهورى وایمار در آلمـان بـود، روابـط دو کشور مراحل صعودى خود را طى مى کرد و روز به روز بر حجم مبادلات تـجـارى و اقـتـصـادى و بـازرگانى افزوده مى شد.

1320 هـ. ش :

در جریان جنگ جهانى دوم ایران توسط ارتش متفقین به اشغال درآمد و مقدمات برکناری رضاخان و به قدرت رسیدن محمدرضاشاه پهلوی فراهم شد.

1320 هـ. ش :

پیمان اتّحاد سه جانبه ایران با اشغالگران از طرف (على سهیلى ) وزیر امور خـارجـه ایـران و سـفـراى شـوروى و انـگـلسـتـان منعقد شد.

1324هـ . ش :

اعلان جنگ ایران به آلمان والحاق به اعلامیه ملل متّحد

1325 ه‍. ش تـا 1329 :

بـحـران در روابـط ایـران و شـوروى در پی ضمن ردّ توافق نامه سه ماده اى قوام ـ سادچیکف . مجلس ایران واگذارى هر نوع امـتـیـاز نـفت و یا ایجاد هر گونه شرکتى را که بیگانگان در آن سهیم باشند، مردود اعلام کرد.

1324 هـ. ش:

کنفرانس سه جانبه متّفقین در تهران که بـعـدهـا اثـرات مـهـمـى در رونـد جـنـگ دوم جـهـانـى داشـت، تشکیل گردید.

1328 ه‍ . ش:

دولت ایـران در زمـان نـخـسـت وزیـرى (مـحـمـد سـاعـد مـراغـه دارى ) رژیم اشغالگر قدس را به صورت (دو فاکتو) به رسمیت شـنـاخـت و اولیـن کـنـسـولگـرى خـود رادربـیـت المـقـدس تـشـکـیـل داد.

1329 ه‍. ش :

به دنبال ملّى شدن صنعت نفت روابـط ایران وانگلستان وارد مرحله جدیدى گردید.

1331 هـ. ش :

به دنبال شکست انگلستان در دیوان لاهه، سـفـارت انگلستان در تهران تـعـطـیـل و کـارکنان آن را از ایران اخراج شدند و دلیل آن را عدم توجّه دولت انگلستان به خواست ملت ایران مبنى بر ملّى شدن صنایع نفت ، حمایت غیرقانونى از شرکت نفت و تحریک ومداخله در امور داخلى ایران اعلام شد.

1332 هـ. ش:

با طراحی کودتاى 28 مرداد و نقش آمریکا در آن، این کشور به بازیگری مهم در عرصه تحولات سیاسی ایران تبدیل شد.

ادامه دارد...