استقرار پرتغالی ها در هرمز و آغاز دوران سلطه و استثمار

چهارم ماه می 1515 پرتغالی ها در جزیره ایرانی هرمز مستقر شدند و فصل تازه ای در تاریخ منطقه بازشد که عنوان آن را «مداخله غرب در خاور میانه و استثمار این منطقه» قرار داده اند که مهد تمدن بشر بوده است ـ فصلی که هنوز بسته نشده است. پاپ الکساندر ششم طبق فرمان مورخ چهارم می 1493 خود، جزایر شرق نصف النهار میانی اقیانوس اطلس را به پرتغالی ها و سرزمین های غرب این نصف النهار (قاره آمریکا) را به اسپانیایی ها بخشیده بود!.

دریاسالار پرتغالی «آلفونسو دا آلبوکرک (آلبوکرکی)» پس از استقرار در هند، در سال 1507 وارد خلیج فارس شده و هرمز را مورد تعرّض قرار داده بود ولی تصرف هرمز و استقرار پرتغالی ها در این جزیره چند سال بعد و با آوردن کشتی های نظامی و تفنگداران بیشتری صورت گرفت. کشتی های پرتغالی دارای توپ بودند و مدافعان ایرانی هرمز فاقد آن. در آن زمان، پیروزی استعمار اروپا تنها براثر برتری اسلحه و قدرت آتش صورت می گرفت. به نظر و گفته مفسران مشرق زمین (مفسران معاصر)، ... و به همین دلیل است که قدرتهای برتر و عمدتا غرب نمی خواهند کشورهای بیشتری به اسلحه اتمی دست یابند تا برتری خودرا بر آنها از دست ندهند!.

تصرف هرمز هشت ماه پس از جنگ چالدران صورت گرفت (که جنگ چالدران، خود اندیشه مداخله دیپلماتیک اروپاییان در ایران و تشدید دشمنی ایران نسبت به عثمانی را تقویت کرده بود ـ نفاق مذهبی). رخنه اروپاییان به خلیج فارس، شاه اسماعیل صفوی (شاه وقت از خاندان درویش ها) را دچار اندوهی عمیق کرده بود، زیرا که فاقد قدرت دریایی موثر بود تا از قلمرو خود دفاع کند و پرتغالی ها با استفاده از همین ضعف ایران (نداشتن توپ و کشتی توپدار)، ظرف شش سال (تا سال 1521 میلادی) بسیاری از جزایر ایرانی خلیج فارس از جمله بحرین را تصرف و به گمبرون (بندر عباس) دست اندازی کردند و دولت صفویه، تنها از طریق تحریک و تشویق مردم محل به شورش و حملات پراکنده در شب، به کار مبارزه با سلطه اروپاییان ادامه می داد. در آن زمان توپ های پرتغالی باروی قلعه های ایران را می شکافتند و از کمان قلعه بانان ایرانی در برابر آتش تفنگ نظامی پرتغالی کاری ساخته نبود. دولت صفویه (شاه عباس یکم)بعدا با انگلیسی ها متحد شد و پرتغالی هارا از خلیج فارس بیرون راند