فاصلۀ زمانى سال‌هاى ١٩٢١ تا ١٩٤١ در تاریخ ایران بیشتر به یک خلأ مى‌ماند. برغم کتاب‌هاى تاریخى متعددى که نوشته شده است، اطلاعات بسیار ناچیزى از این دوره در دست است. قحطى اسناد و مدارک تاریخى را مى‌توان از انتشار فقط یک جلد مدارک مربوط به رضاشاه در این دوره، که در سال ١٩٩٩ در تهران انتشار یافت، کاملاً دریافت. به چندین دلیل روشن، مدارک مستندِ بسیار اندکى در ارتباط با این دوره وجود دارد.
۰
اسنادی از سال گمشده تاریخ ایران
اسناد وزارت امور خارجه آمریکا درباره ایران، ١٩٤١-١٩٢١
فاصلۀ زمانى سال‌هاى ١٩٢١ تا ١٩٤١ در تاریخ ایران بیشتر به یک خلأ مى‌ماند. برغم کتاب‌هاى تاریخى متعددى که نوشته شده است، اطلاعات بسیار ناچیزى از این دوره در دست است. قحطى اسناد و مدارک تاریخى را مى‌توان از انتشار فقط یک جلد مدارک مربوط به رضاشاه در این دوره، که در سال ١٩٩٩ در تهران انتشار یافت، کاملاً دریافت. به چندین دلیل روشن، مدارک مستندِ بسیار اندکى در ارتباط با این دوره وجود دارد. نخست اینکه شدت سانسور در طول دوره مزبور، ثبت بى‌طرفانه و دقیق رویدادها را بسیار دشوار مى‌ساخت. علاوه بر این، در دوران حکومت پهلوى دوم (١٩٤١-١٩٧٩)، بسیارى از مدارک جرم رضا شاه از بین برده شد و مورخان از هرگونه تحقیق و موشکافى درباره رویدادهاى این دوره برحذر شدند. دلیل دیگرى که تاریخ این دوره را در هاله‌اى از ابهام فرو برده است، اتکاى تقریباً صرف محققان به اسناد دیپلماتیک انگلیس درباره ایران است. با توجه به اشغال نظامى ایران و کودتاى ١٢٩٩ افتادن کنترل امور ایران دست انگلیس‌ها؛ همدستى و نقش تعیین کننده انگلیس‌ها در به قدرت رسیدن پهلوى اول و دوم؛ و همدستى آنها با رضا شاه، نباید انتظار داشت که اسناد دیپلماتیک انگلیس تصویر دقیق و بى‌طرفانه‌اى از اوضاع آن زمان در اختیار ما بگذارد.وقایع هولناکى در سال‌هاى ١٩٢١ تا ١٩٤١ در ایران اتفاق افتاد. انگلیسى‌ها خیلى خوب مى‌دانند که چون رضا شاه با کمک و حمایت آنها به قدرت رسید و به مدت ٢٠ سال بر سر کار ماند، مسئولیت نهایى جنایاتى که در طول این دوره رخ داد بر عهده آنهاست. به همین دلیل، از همان ابتدا بنا را بر پنهانکارى گذاشتند. نمونه‌هاى بارزى از دروغگویى و فریبکارى انگلیسى‌ها درباره نقش‌شان در ایران را مى‌توان در اسناد و گزارش‌هاى پارلمانى‌شان یافت، که در کتاب جلد اول ارایه شده است.یک منبع کاملاً بکر، فوق‌العاده غنى و کامل از اسناد تاریخى درجه اول درباره تاریخ ایران، اسناد و مدارک موجود در آرشیو وزارت امور خارجه آمریکاست. گزارش‌هاى مفصلى از وضعیت سیاسى، اجتماعى، اقتصادى، و نظامى ایران در این اسناد یافت مى‌شود، که با استفاده از آنها مى‌توان به بازنویسى مفصل تاریخ ایران در سال‌هاى ١٩٢١ تا ١٩٤١ پرداخت. متعاقب حمله انگلیس و اشغال نظامى ایران در سال ١٩١٨،توجه آمریکا به ایران بیشتر شد. کمى پس از اشغال نظامى ایران، سفارت آمریکا در تهران شروع به تهیه و ارسال گزارش‌هاى مفصلى درباره وضعیت سیاسى، نظامى، و اقتصادى ایران کرد. گزارش‌هاى نظامى و سه ماهه هیأت نمایندگى آمریکا که از اکتبر ١٩١٨ تا آوریل ١٩٢١ به وزارت امور خارجه ارسال شد مجموعه‌اى بسیار ارزشمند از مدارک تاریخى را تشکیل مى‌دهد
cafetarikh.com/news/19921
تگ ها
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.