از بمباران با گوجه گندیده تا جاک به سرقت رفته

در جام جهانی 1950، کشور هند به عنوان اولین کشور آسیایی به جام جهانی رسید. مردم استعمارزده هند به قدری از این اتفاق خوشحال و شادمان بودند که سر از پا نمی شناختند و ماه ها جشن و سرور به پا کردند. قرار بود جام جهانی 1950 در کشور برزیل انجام شود و هندوها به برزیل سفر کنند اما پس از برآورد هزینه، مسئولان ورزش کشور هند از اعزام بازیکنان فوتبال این کشور به برزیل منصرف شدند چرا که عملا پولی در بساط نبود. بازیکنان هند نه پولی برای خرید بلیت سفر به برزیل داشتند و نه حتی برای خرید کفش و پیراهن ورزشی. این حادثه تلخ، کشورشان را به ورطه غم و اندوه فرو برد.

جام جهانی ۱۹۵۴ در کشور سوئیس برگزار شد و مسابقات برای اولین بار از طریق تلویزیون پخش شدند. شوروی که در مسابقات المپیک شگفتی ساز شده بودند، در این رقابت‌ها موفق نبودند. در مرحله یک چهارم نهایی مسابقات نیز پرگل ترین بازی تاریخ رقابت‌ها رقم خورد. جاییکه اتریش با وجود آنکه با ۳ گل از سوئیس عقب افتاده بود، در نهایت با نتیجه ۷-۵ موفق شد سوئیس را شکست دهد. در نهایت نیز آلمان غربی با برتری ۳-۲ برابر قهرمان المپیک، یعنی مجارستان موفق شد قهرمان مسابقات شود. این قهرمانی در حالی بدست آمد که آلمانی‌ها ابتدا با ۲ گل از حریف عقب افتاده بودند. به همین دلیل این مسابقه در آلمان، با نام «معجزه برن» معروف شده‌است.

جام جهانی ۱۹۵۸ در سوئد برگزار شد و برزیل توانست قهرمان شود. برزیلی‌ها تبدیل به نخستین تیم تاریخ مسابقات شدند که در حالی قهرمان می‌شدند که مسابقات در یک قاره دیگر برگزار می‌شد. همچنین برای اولین بار، هر چهار تیم بریتانیایی موفق به حضور در مرحلهٔ نهایی مسابقات شدند. اتفاقی که، دیگر هرگز رخ نداد. همچنین در این مسابقات، پله به جهان فوتبال معرفی شد. وی در فینال ۲ بار گلزنی کرد.

در حالی شیلی میزبان جام جهانی ۱۹۶۲ بود که قبل از آغاز مسابقات، زلزله ویرانگر و ۹٫۵ ریشتری شیلی رخ داد و خسارات زیادی وارد کرد. این دوره از مسابقات بخاطر خشونت زیادش و بازیهای تدافعیش بسیار مشهور شد. برای مثال بازی ایتالیا با شیلی که با برد ۲-۰ شیلی همراه بود، به نام نبرد سانتیاگو معروف شد. دو روزنامه نگار ایتالیایی، مقاله‌ای تند درباره کشور میزبان نوشتند و در مسابقه نیز بازیکنان دو تیم به قصد مصدوم کردن بازیکنان حریف بازی می‌کردند و طوری که دو بازیکن از تیم ایتالیا نیز از بازی اخراج شدند. در نهایت و برای دومین بار پیاپی، برزیل موفق شد در فینال و با نتیجه ۳-۱ تیم چکسلواکی را شکست دهد و قهرمان مسابقات شود.

انگلستان که دارای نخستین فدراسیون فوتبال جهان است در حالی میزبان مسابقات 1966 شد که در بازی‌های جام‌جهانی چندان خوش ندرخشیده بود. 74 تیم در مرحله انتخابی شرکت کردند که 10 تیم از اروپا، 5 تیم از آمریکای‌جنوبی و 1 تیم از آسیا به مسابقات نهایی راه‌ یافتند.
دو تیم تازه وارد پرتغال و کره ‌شمالی شگفتی ‌سازان این دوره بودند. بازی این دو تیم از مشهورترین بازی‌ های تاریخ جام‌ جهانی است. بازی فینال این دوره از جام جهانی را آلمان غربی و انگلیس برگزار کردند و انگلیس با نتیجه 4-2 صاحب جام جهانی شد.

بمباران با گوجه گندیده

کره شمالی در جام جهانی 1966 ایتالیا را در مرحله گروهی حذف کرد. برای ایتالیا و مردمش حذف شدن در چنین مرحله ای غیر قابل تحمل بود. زمان پرواز و مکان فرود هواپیمای حامل بازیکنان ایتالیایی اعلام نشد تا با مردم عصبانی مواجه نشوند.البته عده زیادی از جزییات پرواز سری خبردار شدند و اتوبوس بازیکنان با گوجه های گندیده بمباران شد.

برای نخستین بار جام جهانی ۱۹۷۰ در آمریکای ‌مرکزی و بدون حضور تیم‌های فرانسه، آرژانتین، مجارستان و اسپانیا برگزار می‌شد. ایتالیا و برزیل در نیمه اول بازی فینال با نتیجه 1 بر 1 مساوی شدند اما در نیمه دوم برزیل در 20دقیقه 3 گل به ثمر رساند و برای سومین‌بار قهرمان جام‌جهانی شد و جام ژول‌ریمه را برای همیشه به خانه برد.

جام به سرقت رفت!

از ۱۹۳۰ تا ۱۹۷۰ یادبود ژول ریمه به قهرمان بازی‌ها اهدا می‌شد. این جام ابتدا با نام «جام جهانی»‌ شناخته می‌شد اما بعدها و در ۱۹۴۶ به افتخار رئیس فیفا و مبتکر بازی‌ها یعنی ژول ریمه نامش تغییر داده شد. در سال ۱۹۷۰ برزیل برای سومین بار قهرمان جام شد و طبق قوانین جام را برای همیشه نزد خود نگاه داشت. با این حال این «یادبود ژول ریمه» در ۱۹۸۳ دزیده شد و تا بحال هرگز پیدا نشده‌است.

سیستم برگزاری بازی‌ها بار دیگر در جام جهانی 1974 تغییر کرد. بدین شکل که 16 تیم در 4 گروه 4 تیمی بازی کردند که تیم‌های اول و دوم هر گروه به دور بعد راه یافتند و دوباره به 2 گروه 4 تیمی تقسیم شدند که 2 تیم اول مستقیما به فینال و 2 تیم دوم به بازی رده‌بندی راه‌یافتند.
آلمان‌غربی، میزبان مسابقات و هلند به فینال رفتند و برزیل و لهستان برای بازی رده‌بندی مقابل هم قرارگرفتند. بازی فینال با حضور بیش از 75 هزار نفر در استادیوم المپیک مونیخ برگزار شد. آلمان‌غربی با بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال خود چون سپ مایر، فرانتس بکن باوئر، برتی فوگتس، پل برایتنر، گرد مولر، ولفگانگ اورات، راینر بونهوف و اولی هوینس در مقابل هلندی قرارگرفت که از مثلث طلایی یوهان کرایف و ران رینسن برینک و جانی رپ بهره‌می‌برد.

در ثانیه‌های نخست بازی فینال یک پنالتی به سود هلند گرفته شد که یوهان نیسکنس آن را به گل تبدیل کرد و یکی از سریعترین گل‌های تاریخ جام‌جهانی را رقم زد اما آلمان با 2 گل برایتنر و گرد مولر از هلند پیش افتاد و برای دومین‌بار به جام‌جهانی دست‌یافت.

تعداد شرکت کنندگان مرحله انتخابی جام جهانی در سال 1978 برای نخستین بار از عدد 100 گذشت. 2 تیم ایران و تونس به عنوان نمایندگان آسیا و آفریقا برای نخستین‌بار به جام‌جهانی راه‌یافتند.
دو شکست مقابل هلند و پرو و یک تساوی با اسکاتلند، 2 گل زده (ایرج دانایی‌فر و حسن روشن)، 8 گل خورده و 1 امتیاز نتیجه سفر ایران به آرژانتین بود.

در این دوره تیم‌های آرژانتین و هلند به عنوان سرگروه به فینال رسیدند و برزیل و ایتالیا بازی رده‌بندی را برگزار کردند. در فینال هلند که برای بار دوم به فینال رسیده بود با تیم جوان و ناشناخته آرژانتین با بازیکنانی چون دانیل پاسارلا، دانیل برتونی، ماریو کمپس و اسوالدو آردیلس تقابل سختی داشت و در پایان وقت قانونی 1 بر 1 مساوی شدند. اما آرژانتین با زدن 2 گل در وقت اضافی، پس از اوروگوئه و برزیل، سومین کشور آمریکای لاتین بود که به جام‌جهانی دست می‌یافت.

آبروی یک کشور فدای سیاست

جام جهانی 1978 سیاسی ترین جام جهانی تاریخ تا امروز بوده است. تصویر مضحکی که دومینگو پرون رئیس جمهور وقت آرژانتین (این کشور میزبان آن جام جهانی بود) از خود در ذهن مردم ترسیم کرد، هرگز پاک نخواهد شد. در آن دوره، تیم ها باید در دو مرحله گروهی به میدان می رفتند. آرژانتین برای رسیدن به فینال، نیاز داشت تا حداقل 6 گل به پرو بزند و از گروه خود صعود کند اما همه می دانستند این تیم قدرت چنین کاری نداشت. پرون و سیاستمداران دیگر وارد عمل شدند. آنها باب مذاکره با سیاستمداران پرو را گشودند و در قبال تجهیز ناوگان هوایی پرو، از آنها خواستند در جام جهانی و بازی رو در رو، 6 گل از آرژانتین دریافت کنند. همین اتفاق هم افتاد و آرژانتینی ها با زدن 6 گل به فینال رسیدند. پرون با این پلیتیک مفتضحانه توانست به دو هدفش برسد، اول اینکه یک موفقیت بزرگ ورزشی برای کشورش به دست آورد و در وهله دوم توانست به افتخار قهرمانی آرژانتین در فینال، مخالفانش را سرکوب کرده و دموکراسی را در این کشور تعطیل کند.

تغییرات در جام جهانی

در جام جهانی 1982 سهمیه آفریقا به 2 تیم افزایش یافت و از هر 2 منطقه آسیا و اقیانوسیه 1 تیم به جام جهانی راه یافت. تیم‌های حاضر، به 6 گروه 4 تیمی تقسیم شدند و 2 تیم اول هر گروه صعود کردند. در مرحله نیمه‌نهایی تیم‌های فرانسه و آلمان‌غربی و در بازی دیگر ایتالیا و لهستان مقابل هم قرارگرفتند. در فینال ایتالیا با 3 گل پائولو روسی، مارکو تاردلی و الساندرو آلتوبلی در مقابل تک گل آلمان‌غربی برای سومین‌بار قهرمان جهان شد.