ماجرای مک فارلین به روایت هاشمی رفسنجانی

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در خاطره‌ای از سال 1365 به وقایع پیرامون ماجرای سفر مک فارلین به ایران و پاسخ قاطع حضرت امام خمینی به جریانی که در داخل قصد سوء استفاده سیاسی از آن را داشت، اشاره کرده است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، متن کامل این خاطره و پاورقی‌های مرتبط با آن بدین شرح است:
قبل از جلسه گزارش‌ها را خواندم و به اظهارات رادیوهای آمریکا (VOA) و انگلیس (BBC) گوش دادم‌. هنوز هم مهمترین مسئله‌، رسوایی آمریکاست و به نظر می‌رسد به طرف بحران سیاسی می روند خبر حمله موشکی ما به بغداد هم توجه را جلب کرده است .
در جلسه علنی‌، نمایندگان با اهرم سخنان امام‌، تهاجم شدیدی به هشت نفر سوال کننده (1) و خط آنها داشتند (2) و من پیش از دستور‌، صحبت ملایمی در این باره نمودم (3) آنها خیلی ترسیده و سوالشان را پس گرفتند. آقای [مرتضی] فهیم آمد‌. درباره راه اصلاح حرکات انحرافی اش مشورت کرد‌. راهنمایی کردم‌. بعضی نماینده ها در صدد اخراج هشت نفر از مجلس بودند که جلوگیری کردم‌، نامه ای علیه آنها به امام تهیه کرده بودند و امضاء می گرفتند. (4)
ساعت ده و نیم به دفترم آمدم . دکتر هادی آمد و درباره ادامه روند آزادی گروگان‌های آمریکایی مشورت کرد‌. دکتر روحانی آمد‌، در همین باره و درباره جنگ صحبت کردیم . خبر رسید که عراق حمله شدیدی به باختران و اسلام آباد کرده و بیش از یکصد شهید و پانصد مجروح داشته‌ایم. (5) دستور مقابله به مثل داده شد‌.
آقای سنجقی آمد و گزارش وضع جبهه‌ها را داد . آقای [میرعلی نقی] خاموشی آمد و از فشار وزارت کشور علیه صندوق‌های قرض الحسنه گفت و استمداد کرد . آقای میرعماد [دادستان عمومی تهران] تلفنی‌، گزارش رسیدگی به ادعای فساد در جریان خرید توپ‌های اتریشی را گفت‌.
عصر برای کارکنان وزارت دفاع و عقیدتی سیاسی صحبت کردم (6). [آقای محمد سعیدی کیا] وزیر راه [وترابری] و معاونانشان آمدند . درباره راه آهن و هواشناسی راه‌ها بحث شد . شب سران سه قوه در مجلس مهمان من بودند . درباره ادامه روند آزادی گروگانهای آمریکایی و فرانسوی تصمیم گیری شد . قرار شد یک گروگان فرانسوی آزاد شود و فریدون [وردی‌نژاد] برای بحث در جدول زمانبندی – که طرف دیگر خواسته در آن تجدید نظر شود – به اروپا برود‌.
در آبان ماه 1365 رییس وقت مجلس شورای اسلامی در سخنرانی خود در سالگرد تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام دست به یک افشاگری داغ زد. وی در این سخنرانی به سفر
" رابرت مک فارلین" مشاورسابق امنیت ملی کاخ سفید با نام مستعار" شون دولین " همراه با پاسپورت ایرلندی به تهران اشاره می کند. البته پیش از افشاگری 13 آبان هاشمی رفسنجانی مجله عربی الشراع چاپ بیروت در شماره دوم نوامبر 1986 (11 آبان 1365) این خبر را فاش کرده بود. این که این خبر چگونه سر از الشراع در آورد و ناگهان به خبر روز تبدیل شد و این که چه کسی این خبر را به الشراع داده بود خود جای سوال دارد.
یکسال بعد آقای رفسنجانی در مورد ماجرای مک فارلین در سال 1366 به کیهان هوایی می گوید:
« از همان روزهای اولیه جنگ همه دنیا می دانستند که سیستم نظامی ما به دلیل برجای ماندن از زمان شاه مخلوع، آمریکایی و غربی است و همه می دانند که کشوری که از نظر سطح ترقی مثل ایران است قدرت اینکه امکانات را خودش تهیه کند ندارد، لذا برای ما کاملا طبیعی بود که سیستم نظامی موجود را حفظ کرده و آن را تدارک کنیم.»
همین امر سبب شد که ایران برای تداوم جنگ با عراق و دفاع از کشور درصدد تامین تسلیحات خود برآید.
رفسنجانی در ادامه مصاحبه خود با کیهان هوایی با اشاره به نقش دلالان اسلحه در این قضیه می گوید: « شاید ده یا بیست بار از مسوولان کشور شنیدید که ما به هر حال از جیب همین غربی ها، دلال ها و یا کمپانی های غربی آنها را بیرون می آوردیم با واسطه، بی واسطه، گران تر و گاهی ارزان تر.»
طبق گفته های هاشمی رفسنجانی ایران با استفاده از دلال هایی چون منوچهر قربانی فر و یا عدنان خاشقچی به خرید موشک های هاگ، قطعات اف 14 و.... می پردازد. سوی دیگر این قضیه که آمریکایی ها بودند خیال می کردند که می توانند از نفوذ معنوی جمهوری اسلامی بر مقاومت اسلامی بویژه در لبنان برای آزادی گروگانهای امریکایی استفاده کند و به همین دلیل به ایران اسلحه می فروختند. از سوی دیگر در این جریان رژیم صهیونیستی نیز یک پای ماجراست . حضرت امام خمینی (ره) وقتی متوجه ورود اسراییل به بازار خرید اسلحه ایران می شوند می فرمایند: « اسراییل دست به دریا هم که بزند دریا نجس می شود.»
پس از افشای جریان ورود مک فارلین به تهران که به دستور حضرت امام خمینی (ره) صورت گرفت و در حالی که رژیم صهیونیستی به نوعی در این قضیه زیر سوال رفته بود بیانیه ای ازسوی اسحاق شامیرمنتشر شد که در آن تاکید شده بود که « دولت اسراییل تایید می کند که به درخواست آمریکا در انتقال تسلیحات به تهران همکاری کرده است ووجه این تجهیزات توسط یک نماینده ایرانی به بانکی در سوئیس واریز شده است. »
نام فرد مورد ادعای اسراییل هرگز افشا نشد اما نام دو دلال دیگر که هاشمی رفسنجانی نیز به آنها اشاره کرده بود پس از این افشاگری ها برسر زبانها افتاد، منوچهر قربانی فر و عدنان خاشقچی سرمایه دار اهل عربستان سعودی .
خاشقچی یک سرمایه دار عربستانی است که بنابر شواهد ارتباطات گسترده ای با رهبران منطقه خاورمیانه داشته است. وی بنا بر تحلیل قربانی فر و برای عملی کردن این پیشنهاد به سراغ سعودی ها می روند اما آنها قبول نمی کنند که این نقش را بازی کنند. وی سراغ مصری ها هم می رود اما بنا بر دلایلی آنها هم حاضر نمی شوند نقش این حلقه واسط را اجرا کنند. خاشقچی در نهایت ملاقاتی بین قربانی فر و رییس سابق موساد در 15 جولای 1985 ترتیب می دهد و سپس نامه ای به مک فارلین مشاور امنیت ملی کاخ سفید می نویسد.
در سپتامبر 1985 اولین محموله اسلحه خریداری شده توسط ایران ، شامل یک هواپیما پر از موشک "تاو" و " هاوگ" از تل آویو به تبریز آمد. به نوشته روزنامه کیهان در سال 65 اسراییل انتظار داشت که در پی این اقدام، باکلی مسوول دفتر سیا در بیروت آزاد شود غافل از این که وی مرده بود و سیا خبر داشت ولی اسراییل را در جریان قرار نداده بود.
هاشمی رفسنجانی در سال 82 به روزنامه همشهری در مورد مک فارلین می گوید: « مک فارلین که به ایران آمد، بنا بود مقدار قابل توجهی سلاح هم بیاورد. اما چند کانتینر قطعات مورد نیاز ما را با هواپیما آوردند. تعدادی موشک هاگ اسراییلی هم آوردند که مدتها در فرودگاه ماند و آنها مجبور شدند پس بگیرند. »
هاشمی رفسنجانی می افزاید:
« آنها (آمریکایی ها) قطعات مورد نیاز ما را گران حساب کردند. 5 یا 6 میلیون دلار اضافه می خواستند. مثلا از رقم 22 میلیون دلاری، ما فقط 14 میلیون دلار دادیم و بعد متوجه شدیم می خواهند مبلغ اضافه را از ما بگیرند و به کنتراهای نیکاراگوا بدهند که ما ندادیم. برای این موضوع مدتی کشمکش بود.»
برخی براین باورند که سفر مک فارلین به تهران برنامه ریزی کاخ سفید برای تحقق بخشیدن به تحلیلی بود که قربانی فر دلال اسلحه به زبان رانده بود . جان کستر یکی از مقامات آمریکایی نیز در تایید این مدعا می گوید: « مساله سرنگونی دولت ایران مطرح نیست بلکه تغییر سیاست های آن مورد نظر است .» این در حالی است که تحلیل قربانی فر کاملا اشتباه بود و به نظر می رسد آمریکایی ها در این مورد اشتباه بزرگی مرتکب شدند.
هاشمی رفسنجانی پس از ورود مک فارلین ودر مورد محموله مشکوک تبریز به روزنامه کیهان در تاریخ 17/01/1366 می گوید:
« .... اینها 4-5 سال است که زحمت می کشند تا بگویند ایران از اسراییل اسلحه خریده است . البته ما در اینجا ضرر کردیم وقبول هم داریم ولی دنیا فهمید که ما نمی دانستیم ........ یک بار فهمیدیم که یک جریان اسراییلی در این قضایا دخالت دارد جلوی تخلیه سلاحها را گرفتیم و دستور دادیم که ان را برگردانند......»
این سخن هاشمی رفسنجانی در آینده مورد تایید اعضای کمیسیون تاور نیز قرار می گیرد و آنها نیز تایید می کنند ایران محموله موشک هایی که روی آن آرم اسراییل بود را برگشت داده است.
اما این قضیه پس از ورود مک فارلین به آمریکا ابعاد جدیدی پیدا می کند که رسوایی بیشتری برای آمریکایی ها به بارمی آورد و به بحران " ایران گیت " معروف می شود. بحران آمریکا ایجاد ارتباط با ایران نبود بلکه آنها با عواید مالی حاصل از فروش اسلحه به ایران به ضد انقلابیون نیکاراگوئه ، کنتراها، کمک مالی می کردند.
پاورقی ها
1- آن هشت نماینده عبارت بودند از : آقایان جلال الدین فارسی‌، مرتضی فهیم کرمانی‌، سید محمد سیرجانی‌، سید محمد خامنه‌ای‌، ابراهیم اسرافیلیان‌، حسینعلی نجفی‌، سید حسین موسویانی‌، نیک روش
۲- در این روز آقایان علی شوشتری نماینده نیشابور و مهدی شاملو نماینده ملایر پیش از دستور سخنرانی کردند‌.
۳- آقای هاشمی در نطق پیش از دستور‌، سخنان امام خمینی‌(س) را داروی شفابخشی توصیف کرد که فتنه را از ریشه خواباند‌. در بخشی از این نطق آمده است :
« حضرت امام همان طور که معمول شان است‌، به صورت یک طبیب حاذق و استاد و معلم وارد‌، هر لحظه‌ای که تشخیص می‌دهند ممکن است فتنه ای بروز کند و مشکلی برای جامعه به وجود بیاید و وحدت اجتماع مخدوش بشود‌، خودشان دخالت می‌فرمایند و جلوی فتنه را می‌گیرند‌. الحمدالله این بار هم به موقع وارد شدند و جلوی یک فتنه احتمالی را که ممکن بود به انسجام ما ضرر بزند در شرایط جنگ و درشرایطی که می بینیم همه شیاطین دنیا قلمشان و شمشیرهایشان را تیز کرده‌اند برای اینکه اختلاف در جامعه ما ایجاد کنند و متوسل به همه چیز می‌شوند‌، برای اینکه بگویند در اینجا مسئولان و متصدیان امور با هم اختلاف دارند‌، در این شرایط بیانات امام مثل داروی شفابخشی بود که فتنه را از ریشه خواباند . البته ما متاسفیم از اینکه در شرایطی که شیرینی این پیروزی می توانست همه ملت ما را شاداب بکند‌،‌ به گونه‌ای مسایل مطرح شود که شیرینی این پیروزی را که امام فرمودند‌: «بزرگترین پیروزی سیاسی تاریخ اخیر ماست» و واقعاً همین طور است ، در این شرایط که می بینیم دشمنان ما مثل اسپند روی آتش‌، در مقابل یک حادثه مضطرب هستند‌، خواستند این شیرینی را برای ملت ما تلخ کنند که الحمدالله‌، امام با تذکراتشان جلوی این مسئله را گرفتند‌.
من به ملت‌مان و خدمت حضرت امام عرض می کنم که اکثریت قاطع نمایندگان مجلس از صمیم دل پیرو ولایت فقیه هستند و عمیقاً ایمان به رهبری هایی که امام می فرمایند‌، دارند و ذره‌ای تردید در قلب هیچ یک از کسانی که تا به حال بارها خودشان را معرفی کرده‌اند و ایمانشان را اثبات کرده‌اند‌، در مقابل راهنمایی که از طرف رهبری معظم این انقلاب می‌شود‌، بروز نمی‌کند‌. تحقیقاً امام هم این مجلس را می شناسند . نمایندگان نگران نباشند . این مجلس از چشم امام نمی‌افتد‌. امام همچنان مجلس را در راس امور می دانند و همچنان این مجلس را پایگاهی برای اداره امور این کشور می دانند و همچنان اکثریت قاطع نمایندگان مورد علاقه ایشان هستند . من تحقیقاً می دانم که امام نظرشان نسبت به کلیت مجلس‌، اکثریت قاطع نمایندگان‌، نظر مثبت است‌. شما نگران نباشید‌. امیدواریم که دیگر ما از این مسائل تلخ در آینده نداشته باشیم ». رجوع کنید به کتاب «هاشمی رفسنجانی‌، نطق‌های پیش از دستور سال ۱۳۶۵‌، جلد ششم‌» دفتر نشر معارف انقلاب‌، ۱۳۸۷.
۴- در این نامه که به امضای ۱۴۵ نفر از نمایندگان رسید‌، از حرکات خلاف مصالح نظام و تضعیف کنندگان دولت اسلامی ابراز انزجار شده است .
۵- در این حمله هوایی بسیار شدید‌، ۷۰ واحد مسکونی در جنوب شهر اسلام آباد غرب آسیب دید و ۱۵ نفر غیر نظامی به شهادت رسیدند . در کرمانشاه نیز به مسجد زینبیه شهرک آبادانی و مسکن واقع در شمال شرق این شهر‌، خساراتی وارد شد و شهدای دو مرحله بمباران به ۱۱۲ نفر رسید .
۶- در بخشی از این سخنرانی آمده است‌: «اکنون چطور شده است که آقای ریگان می‌گوید ما ۱۸ ماه است در تلاشیم باب مذاکره با ایران را بگشائیم . هرچند تلاش آنها بی فایده مانده و در طول این مدت یک نفر مسئول شناخته شده از کشور ما را پیدا نکردند تا با او یک کلمه حرف بزنند‌. دنیا اکنون فهمیده است که جمهوری اسلامی ایران به کجا رسیده و در ایران چه خبر است‌. آن‌ها می‌دانند در ایران چه نیرویی وجود دارد و برای همین است که سر تسلیم فرود می‌آورند‌. سخنان امام امت که فرمودند پیروزی ما در این صحنه از تمام پیروزی‌ها بزرگتر است‌، واقعیت حوادثی است که اکنون در جریان است. »