یادداشت جلال آل احمد در مورد «منا»

«...چاره‌ای نیست جز این‌که بگوییم، سعودی‌ها لیاقتِ اداره‌ این مشاهد را ندارند؛ «مدینه» و «مکّه» را باید از زیرِ نگینِ این حضرات بیرون کشید و دو شهرِ بین‌المللیِ اسلامی اعلام کرد...». زنده‌یاد جلال آل احمد در سال 1343 با انتشار کتاب خسی در میقات که سفرنامه حج او محسوب می‌شد، بر بی‌کفایتی دولت سعودی تاکید کرد. جلال آل احمد نوشت: «چاره‌ای نیست جز بین‌المللی کردن این «مشاهد»؛ - مکه و مدینه و عرفات و منا - و اداره آن‌ها را در اختیار هیئت مشترکی از نمایندگان ملل مسلمان گذاشتن ... و از محل درآمد حج، مخارجش را تأمین کردن و به‌ جای پلیس و شرطه سعودی، راهنما از هر ملتی گذاشتن؛ و جواز دادن به مراسم خاص هر یک از مذاهب و باج راه را برداشتن...». در جای دیگر، بسیار دقیق‌تر و عجیب‌تر می‌نویسد: «باز امروز از یک بعد از ظهر آماده‌ راه افتادن بودیم. از منا به مکه. بساط جمع‌شده و آماده. عده‌ای زود جنبیدند و پیاده یا سواره رفتند. ولی ما ماندیم ... از منا تا مکه راهی نیست. ولی این بسته‌ شدن راه‌ها عذابی است. هیچ کاریش هم نمی‌توان کرد. جز گستردن جاده. که سعودی‌ها همتش را ندارند منبع: همشهری آنلاین