اللهیار خان آصف الدوله که از آغاز سلطنت محمد شاه به حکمرانى خراسان منصوب شده بود،در اوایل سال 1262 هجرى به بهانه‌ى پیرى و خستگى از اداره‌ى امور آن ناحیه امتناع ورزید و فقط تولیت آستان قدس رضوى را بر عهده گرفت و از آن پس فرزند جوان او حسن خان مشهور به سالار بار زمام حکومت خراسان را در دست گرفت
۰
اللهیار خان آصف الدوله که از آغاز سلطنت محمد شاه به حکمرانى خراسان منصوب شده بود،در اوایل سال 1262 هجرى به بهانه‌ى پیرى و خستگى از اداره‌ى امور آن ناحیه امتناع ورزید و فقط تولیت آستان قدس رضوى را بر عهده گرفت و از آن پس فرزند جوان او حسن خان مشهور به سالار بار زمام حکومت خراسان را در دست گرفت.فرزند دیگر آصف الدوله به نام محمد قلى خان در دربار محمد شاه منصب حاجبى داشت و ایشیک آغاسى دربار و از رجال متنفذ عصر خود و غالبا به وسیله‌ى مکاتبه با پدر خود،او را از بى‌تدبیرى و بى‌کفایتى حاجى میرزا آغاسى و امکان بروز فتنه در کشور و تزلزل سلطنت محمد شاه آگاه ساخت.
در آن موقع ترکمانان از شمال غربى به حدود خراسان تجاوز کردند و محمد شاه یکى از حکام محلى خراسان محمد حسین خان نردینى 2را به قلع و قمع ترکمانان و حکمرانى ولایات شمالى خراسان منصوب و به مقر مأموریت،روانه کرد.سردار مزبور بر ترکمانان غالب آمد و بر اثر آن خدمت مورد عنایت خاص شاه و صدراعظم قرار گرفت.آصف الدوله که با حاجى میرزا آغاسى میانه‌ى خوشى نداشت و فرزندش سالار بار که از ترقى محمد حسین خان نردینى بر سر حسد آمده بود،نجف قلى خان بزنجردى شادلو و جعفر قلى خان شادلوى ایلخانى،فرزند او را علیه نردینى تحریک به شورش کردند و سرداران مزبور شبانگاه بر سر نردینى تاخته، خود و کسانش را به قتل رساندند.چون خبر شورش خراسان و قتل نردینى به تهران رسید،محمد شاه به احضار مسببین شورش و قاتلین نردینى فرمان داد ولى آصف الدوله با اعزام آنان مخالفت ورزید و این امر مدت چندین ماه مورد کشمکش بین آصف الدوله و محمد شاه بود عاقبت آصف الدوله مشهد را رها کرد و به تهران رفت و شاه او را به عتبات تبعید کرد.پس از تبعید آصف الدوله به عتبات،حسن سالار به کمک دو سردار سابق الذکر از ترکمانان و کردهاى مرزنشین و افراد متفرقه سپاهى گرد آورد و علنا علیه حکومت مرکزى قیام کرد.محمد شاه به اشاره صدراعظم،برادر بزرگ سالار،حاجى میرزا محمد خان مشهور به بیگلربیگى را که داماد محمد شاه بود،به حکمرانى خراسان منصوب و او را مأمور نمود که حسن خان را با نصایح سودمند از آن خیال بازدارد.بیگلربیگى چون به مشهد رسید در مخالفت با حکومت مرکزى با برادر خود سالار همداستان شد و سالار که به دستیارى و کمک برادر خویش قوت گرفته بود،بسیارى از حکام خراسان شمالى را نیز با خود همراه ساخت و ترکمانان کوکلان را به تاخت‌وتاز به ناحیه بسطام و شاهرود برانگیخت و جمعى از افغان‌هاى اطراف هرات را نیز به اردوى خود ملحق ساخت محمد شاه در بدو امر دو تن از سرداران آذربایجان سرتیپ محمد على خان ماکوئى و ابراهیم خلیل خان ماکوئى را به دفع سالار فرستاد.ولى سرداران مذکور موفق به تصرف مشهد نشدند و با وجود کوشش بسیار نتوانستند از حدود نیشابور پیشتر برانند.محمد شاه ناچار حکومت خراسان را به برادر خود حمزه میرزا حشمت الدوله که مردى دلیر بود واگذاشت.او را با سپاه کافى به خراسان روانه ساخت.در آن موقع قریب 20000 تن سرباز داوطلب خراسانى و کرد و شادلو و افغان و ترکمان در اردوى سالار گرد آمده بودند.او چون خبر حرکت حمزه میرزا را به جانب خراسان شنید،جعفر قلى خان شادلو را با 12000 نفر از سبزوار که در اردوگاه او بود،به بسطام فرستاد و آن لشکر در میامى(بین سبزوار و بسطامى)با اردوى حمزه میرزا مصادف شد و پس از زدوخورد مختصرى شکست خورد.انتشار خبر شکست مزبور موجب تفرقه‌ى سپاه سالار گردید،وى از سبزوار به جوین گریخت و جمعى از ترکمانان را مجددا گرد آورد و به کلات حمله برد و در پناه استحکامات آن قلعه‌ى طبیعى مدت 8 ماه برابر سپاه حمزه میرزا مقاومت ورزید. در اوایل سال 1264 هجرى قمرى سالار مجددا قوتى حاصل کرد و حمزه میرزا براى آن‌که ایلات کوکلان و یموت را از همدستى با سالار منصرف سازد به سرکوبى آنان شتافت 300 خانوار از ترکمانان را به حوالى تهران کوچ داد و جمعى را نیز به اردوى خود ملحق ساخت.در غیاب او سالار مشهد را محاصره کرد،ولى حمزه میرزا بار دیگر سالار را در 48 کیلومترى شمالى شرقى مشهد شکست داد.سالار به جانب سرخس عقب نشست و سپاه حمزه میرزا او را تعاقب کردند ولى در همان اوقات اهالى مشهد علیه حمزه میرزا سر به شورش برداشتند و حمزه میرزا سخت بیمار شد و عملیات نظامى او علیه سالار متوقف ماند.سالار با قواى جدید تا 60 کیلومترى مشهد پیش آمد و اندکى بعد از آن تاریخ،خبر فوت محمد شاه در خراسان انتشار یافت و سالار درصدد برآمد از هرج و مرجى که معمولا بعد از فوت سلاطین در ایران پیش مى‌آمد به نفع خود استفاده کند.
cafetarikh.com/news/21852
تگ ها
جدیدترین عناوین
تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.