گسترده ترین تقلب در انتخابات پس از مشروطه

شهریور سال 1339 (سپتامبر 1990) بحث و اعتراض و جنجال درباره انتخابات پارلمانی که در 26 امرداد آن سال برگزار شده بود، در ایران «موضوع روز» شده بود. تعجب در این بود که اعتراض به این انتخابات، از سوی بخشی از دولت بر ضد بخش دیگر صورت می گرفت.نخست ایراد گرفته شد که حزب حاکم ملیّون درآن انتخابات با سوء استفاده از قدرت، اعمال نفوذ کرده است. با طرح این ایراد، نامزدهای منفرد جرات یافته بودند تا دست به اعتراض بزنند و این اعتراضها منجر به کناره گیری دکتر نصرت الله کاسمی از دبیر کلی حزب ملیّون شد. دو حزب ملیّون و مردم که توسط دکتر اقبال و امیراسدالله علم تاسیس شده بودند احزاب به معنای واقعی کلمه و مطابق استدارد جهانی نبودند و جنبه صوری داشتند تا بازی دمکراسی درآورند. پس از کناره گیری دکتر کاسمی، سوم شهریور دادستان تهران دستور توقیف پنج صندوق اخذ رای و تعقیب قضایی اعضای انجمن های آنها را صادر کرد و حزب مردم – به احتمال زیاد به منظور ساختن خبر و تبلیغ برای خود (شناساندن خود به مردم) خواستار ابطال انتخابات شد. پنجم شهریور شاه ـ احتمالا با نقشه قبلی و ... ـ عدم رضایت خودرا از انتخابات اعلام کرد و چند روزنامه که آمادگی داشتند دست به انتقاد شدید از انتخابات زدند و حتی خواستار برکناری دولت دکتر اقبال شدند!. عده ای هم به دادستان تهران علیه متصدیان انتخابات اعلام جرم کردند حال آن که انتخابات قبلی و بعدی و بعدی ها بهتر از آن نبود. دکتر علی امینی نیز انتخابات امُرداد 1339 را ننگین خواند!.پنجم شهریور دکتر اقبال که ظاهرا تاریخ مصرف او تمام شده بود کناره گیری کرد و شاه، جعفر شریف امامی وزیر صنایع و معادن کابینه اقبال را مامور تشکیل کابینه کرد. مردم که این بازیها را جدی گرفته بودند. به علاوه پس از کودتای 28 امُرداد 1332 برای نخستین بار امکان و فرصت اعتراض یافته بودند خواستار ابطال انتخابات شدند و شاه نهم شهریور از انتخاب شدگان که عموما از نامزدهای حزب ملیّون بودند خواست که کناره گیری کنند و روز دهم شهریور انتخاب شدگان به صورت گروهی استعفاء کردند!. سیزدهم شهریور پیروان خط مصدق از این وزش موقت باد آزادی بیان بهره برداری کردند و در میدان جلالیه (پارک لاله امروز) یک اجتماع صدها هزار نفری [و طبق گزارش پلیس و ژاندارمری 200 هزار نفری] برپا ساختند و ....انتخابات چند ماه بعد تجدید شد، ولی زیاد بهتر از سابق نبود. تنها چند نفر از جمله اللهیار صالح از همکاران دکتر مصدق با آراء واقعی برگزیده شدند و دوره تازه مجلس شورای ملی اسفند ماه کار خودرا آغاز کرد. همین این روند در بهار سال بعد به تظاهرات و راهپیمایی دههاهزارنفری معلمان تهران و تغییر دولت شریف امامی و روی کارآمدن دکتر امینی انجامید.درباره این وقایع هنوز بررسی دقیق نشده است، ولی آن چه که مسلم است هدف، برکناری دکتر منوچهر اقبال از نخست وزیری بود. با وجود این، وی مورد بی مهری قرار نگرفته بود و بعدا دارای مقامهای مهمی شد.