پادشاهان اصفهانی کشور اسپانیا.

ابن خردادبه، جغرافیدان ایرانی، نخستین کسی است که نظریه منشا ایرانی رودریگ پادشاه ویزیگت را مطرح کرده که به وسیله ی تاریخ نگاران عرب نیز تکرار شده است.
وی تصریح میکند که آخرین پادشاه ویزیگت اسپانیا از شهر ایرانی اصفهان آمده بود و بلاذری و واقدی نیز بر آن اعتقادند که بنیانگذار این سلسله موسوم به ایشپان، ایشبان یا ایسبان، از جمله مهاجرانی بوده است که سابقا از شهر اصفهان به اسپانیا رفته بودند.

مقری در این خصوص مینویسد: خارجی ها به مملکت هجوم آوردند و در آنجا مستقر شدند و به این ترتیب اندلس صاحب پادشاهی شد که از همین خارجی ها و نامش اشبان بود که اسم خود را به سراسر مملکت داد به نام اشبانیه... اما اسم واقعی اشبان، اسبهان بود به اسم شهر زادگاه او اصفهان... این پادشاه شهر سویل را تاسیس کرد و آنرا اسبانیا نامید که به زودی اسم سراسر مملکت شد.

یعقوبی در همین خصوص مینویسد: ولید خلیفه ی اموی موسی بن نصیر را به مقام حاکم افریقیه برگزید و طارق را با او همراه کرد. طارق در اندلس به ساحل نشست و خود را رودررو با سپاه اودریق (رودریگ) یافت که از اصل و منشا اصفهان بود.

ابن عذاری در بیان مینویسد: اولین قومی که در این خطه پیاده شد، اندلس نامیده میشد که اسم خود را به سرزمین داد و آنرا آندلوس نامید. گویند که این قوم مجوس بودند و هم گویند که پادشاهشان موسوم به اسبان در اصل اسبهان نامیده میشد، زیرا در شهر اصفهان زاده شده بود. از این قوم 55 پادشاه پی در پی بر سرزمین سلطنت کردند.

در ابن القرطبوس میخوانیم: این خاندان در ارتباط با اسم یکی از پادشاهانشان اسبان به اسبهان نسبت داده شده اند. مطابق نوشته ی ابن ابی فیاض، اسبان به اسم واقعی اش اسبهان نامیده میشد و نقل میکنند که خانه ی پدری وی هنوز هم در این شهر وجود دارد.

ابن اثیر نیز میگوید: در سال 710 طارق ابن زیاد در راس 12000 جنگاور با پادشاه اندلس موسوم به اذرینوق که اصلا اهل اصفهان بود جنگید. مولفان دیگری نیز به این موضوع اشاره کرده اند از جمله: ابن فقیه در مختصر الکتاب البلدان و اصطخری در کتاب المسالک والممالک.