دلنوشته یک شاهزاده خانم قجری

تاج‌السلطنه دوازدهمین دختر ناصرالدین شاه قاجار و یکی از زنان روشن اندیش و از پیروان انقلاب مشروطه و هموند انجمن حریت نسوان ( آزادی زنان ) بود.

این بخش از یادنوشت تاج السلطنه مربوط به گوشه ای از رفتار و کردار پدر تاجدارشان می باشد که به نکوهش آن پرداخته چرا که ناصرالدین شاه کار کشورداری را رها کرده و به بازی با کودکان و گربه ای در سرای شاهی پرداخته است .

« . . . اگر این پدر تاجدار من ، خود را وقف عالم انسانیت و ترقی ملت خود و معارف و صنایع می نمود چقدر بهتر بود تا اینکه مشغول یک حیوانی ؟ و اگر آنقدر زن ها را دوست نمی داشت و آلوده به لذایذ دنیوی نشده ، تمام ساعات عمر مشغول سیاست مملکت و ترویج زراعت و فلاحت می شد ، چقدر امروز به حال ما مفید بوده ؟ و در عوض اینکه من در این تاریخ از گربه ی او مجبور شده صحبت می نمایم ، از رعیت پروری، معارف طلبی ، کارهای عمده سلطنتی می نوشتم، چقدر با افتخار بود ؟ و اگر می توانستم او را در عوض بدبخت ، خوشبخت بنگارم ، چه میزان در این ساعت قلبم مسرور بود ؟ افسوس ! ای معلّم عزیز من که در آن عصر و زمان تمام غرق غفلت بوده و بویی از انسانیت به مشامشان نرسیده و به قدری آلوده به رذایل و بدی ها بودند که قرن ها خرابی به یادگار گذاشته اند که اصلاح پذیر نیست .

در هر حال ناچار باید دوباره شروع کنم به قصه ای که تعجب از حکایت گربه ندارد و پس از اینکه عزت و سعادت این گربه ی بیچاره به سرحد کمال می رسد ، خانمها که شوهر عزیز خود را همیشه مشغول به او می بینند ، به واسطه رشک و رقابت ، به وسایلی که مخصوص به زنها است متوسل و با پولهای گزافی که خرج می کنند گربه ی بدبخت را دزدیده و در چاه عمیقی سرنگون می سازند و این یک دلخوشی را هم از پدر تاجدار بیچاره من منع می نمایند . »