کمبود غله و دیگر مواد غذایی می تواند پیامدهای گسترده ای برای یک حکومت داشته باشد از جمله آنکه حتی باعث شورش و سرنگونی آن شود. از همین روی بود که حکومت قاجارها تلاش می کرد تا با سیاستی همچون تفتیش ارزاق روبروی هرگونه رویدادی را بگیرد . . .
کمبود غله و دیگر مواد غذایی می تواند پیامدهای گسترده ای برای یک حکومت داشته باشد از جمله آنکه حتی باعث شورش و سرنگونی آن شود. از همین روی بود که حکومت قاجارها تلاش می کرد تا با سیاستی همچون تفتیش ارزاق روبروی هرگونه رویدادی را بگیرد:
«واکنش دولت ایران به بحران موارد غذایی، تفتیش ارزاق بود. این اقدام نه تنها بی تاثیر بلکه بی شک مضر بود. یک جنبه بسیار جالب این اقدام تغییر جهت انگشت اتهام به سوی تولیدکنندگان ارزاق داخلی و در نتیجه برداشته شدن اتهام از دوش انگلیسیها بود. در 13 سپتامبر 1918 کالدول در تلگرافی چنین می نویسد: از سوی مامور بلژیکی گمرکات تفتیش ارزاق در ایران برقرار شده است. او همچنین می افزاید صادرات غله، گاو، گوسفند و غیره از ایران ممنوع است. روشن می شود که تفتیش ارزاق در ایران تنها منحصر به ولایت تهران بوده است.»
منبع: محمدقلی مجد، قحطیبزرگ، ترجمه: محمد کریمی، تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، 1386، ص 160