حرمسرا یکی از نهادهای مهم دربار

در سیستم پادشاهی ایران، حرمسرا یکی از نهادهای مهم دربار تلقی می‌شد. در دوره قاجار نیز پادشاهان قاجاری دارای حرمسراهای متعدد بودند. حرمسراها، از نظر ساختار درونی و ظاهری، ساختار خاصی داشتند. از طرفی حرمسراها محل رفت و آمد و استقرار افراد خاصی بودند.

«حرمسرا بنای مجزا و مستقلی که با دیواره‌‌های بلند محصور شده است. زنان و کودکان در حرمسرا (یا اندرون) به سر می‌‌برند. ولی تصور برخی که حرمسرا‌ها را چون زندان‌هائی وصف می‌‌کنند عاری از حقیقت است. حرمسرای ثروتمندان به بهشت روی زمین شباهت دارد. زیرا گذشته از زنان زیبایی که در آن به سر می‌‌برند و هر یک از آنها می‌‌کوشند طرف توجه همسر ثروتمند قرار گیرند، حرمسرا آکنده از اشیاء و اثاثیه تجملی و گرانبها و خوشانید است. حیاط‌های بزرگی حرمسرا را از محل سکونت مردان مجزا می‌‌دارد، باغ‌ها و باغچه‌‌های پرگل و سبز‌ه‌ها، حرمسرا را در بر می‌گیرد. گل سرخ و لاله که مورد پسند ایرانیان است به این باغچه‌‌ها زیبائی و جلوه خاصی می‌‌بخشد، بر باغ‌های اندرون درختان پربار و انبوهی سایه می‌‌افکند.»

منبع: سرهنگ گاسپار دروویل، سفرنامه دروویل، ترجمه جواد محیی، تهران، انتشارات گوتنبرگ، چاپ دوم، 1348، صص 69- 70