گـمرک ایران به عنوان باسابقهترین سازمان دولتی و همچنین مرزبان اقتصادی کشور نقش مـهمی در اجـرای سـیاستها و خط مشیهای اقتصادی ـ بازرگانی کشور دارد. این نهاد در طول تاریخ ایران با اشکالات و بینظمیهای فراوانی هـمراه بـوده اسـت.
گمرک پل ارتباطی میان سیاستهای مالی و بازرگانی و مهمترین سازمان اثرگذار در روند تجارت بین المـللی هـر کشور است. تسهیل در عملکرد صادرات و واردات کشور از وظایف مهم این سازمان است. بنابراین گـمرک نـهادی اسـت که به دولت و مردم همزمان ارائه خدمات کرده و بدین لحاظ دارای اهمیت زیادی است. دستگاه نظارت بـرای کـنترل واردات و حمایت از صادرات و انحصارات هر کشور و وسیلهای برای پشتیبانی از مصنوعات داخلی و نظارت بر بـازرگانی خـارجی اسـت. از این رو امروزه گمرکات بهترین وسیله نظارت و کنترل مالی بوده و یکی از مهمترین منابع درآمد دولتهاست. گـمرک ایران به عنوان باسابقهترین سازمان دولتی و همچنین مرزبان اقتصادی کشور نقش مـهمی در اجـرای سـیاستها و خط مشیهای اقتصادی ـ بازرگانی کشور دارد. این نهاد در طول تاریخ ایران با اشکالات و بینظمیهای فراوانی هـمراه بـوده اسـت. لیکن برای رفع این بینظمیها تا دوره پهلوی اقدام اساسی صورت نـگرفت. در ایـن زمان بود که مسأله استقلال گمرکی ایران صورت جدی به خود گرفت. از این رو دولت ایران قانون مـستقلی در خـصوص امور گمرکی تدوین نموده، به مجلس شورای ملی تقدیم داشت و قانون آن در تـاریخ 13 اردیـبهشت ماه سال 1307 از تصویب مجلس گذشت و از 20 اردیبهشت در تـمام مـملکت اجـرا گردید. در سال 1314 وزارت امور خارجه بخشنامهای بـه کـلیه سفارتخانههای مقیم تهران و نمایندگان دولتهایی که دولت ایران با آنها قرارداد گمرکی داشت ارسـال و در آن خاطر نشان کرد که چـون تـعهدات گمرکی ایـران بـا دول خـارجه بر طبق اجازه مجلس شورای مـلی بـرای مدت هشت سال بوده و مدت مزبور در تاریخ 20 اردیبهشت 1315 منقضی خواهد شد، بـدین تـرتیب خاتمه تعهدات گمرکی را اعلام میدارد. پسـ از آن در سال 1315 تعرفه جدیدی تـنظیم و اجـرا شد و سرانجام در سال 1320 تعرفهای بـه تـصویب رسید که از تمام تعرفههای قبلی مفصلتر بود .
منبع: محبوبی اردکانی، حسین، تاریخچه مـؤسسات تـمدنی جـدید در ایران، جلد2، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1357، ص 318