حزب توده، یکی از مهمترین و در عین حال منسجمترین تشکلهای سیاسی ایران تا اواخر دهه 1320 بود. این حزب، به مانند هر حزبی، جدا از مرامنامه حزبی، بنیاد نظری و تئوریک خاصی جهت مبارزات و اقدامات عملی داشت. اما پایههای نظری این حزب، با مشکلات و انتقاداتی مواجه بود که مهمترین آن وابستگی به شوروی بود.