در فرهنگ لغت فارسی، کلمه بازی برابر با سرگرمی، مشغولیت، تفریح، لعب، کار و ورزش آمده است بازیهای بومی- سنتی به بازیهایی اطلاق میشوند که بـه یـک منطقه یا محله خاصی اختصاص داشته باشند.
باغ معیر یکی از باغهای معروف تهران بود که در جنوب محله سنگلج قرار داشت. این باغ متعلق به خاندان معیرالممالک بود و به دست حسینعلیخان معیرالممالک آباد و احداث گردید. در دوران دوستعلی خان نظامالدوله و سپس پسرش دوستمحمدخان معیرالممالک به تدریج به وسعت باغ افزوده شد تا مساحت آن به سیصدهزار مترمربع رسید. این باغ از بازارچه قوامالدوله و بازارچه معیر شروع ...
حرمسرا شاهی همیشه سبک و سیاق زندگی خود را دارا بود که با کوچه و بازار تفاوت قابل توجه ای داشت. حداقل اینکه زنان حرمسرا که قرار نبود به امر خانه داری بپردازند، عمده وقت خود را صرف تفریح و سرگرمی می کردند. آن هم سرگرمی هایی که قطعا منحصر به فرد بود . . .
رفتار پادشاهان همواره همراه با خودرایی و استبداد بوده است. پادشاهان ایرانی نیز این خصیصه مستثناء نبوده اند. بسیاری از شاهان ایرانی در برخورد با حوادث بسیار معمولی واکنشهای دهشتناک و عجیبی از خود نشان می داده اند. در یکی از نمونه های تاریخی این ماجرا باید به خاطره ای از اعتمادالسلطنه اشاره کرد . . .
بازیهای نمایشی دربرگیرنده فعالیت نمایشی خاصی هستند که در مجالس میهمانی و بنابر مناسبتها در جشنها و اعیاد به وسیله خود مردم و بدون استفاده از بازیگران حرفه ای و نیمه حرفه ای انجام می گیرند. مانند بازیهایی که اغلب در محافل و مهمانیهای دنگی در بسته خودمانی زنانه با دایره و تنبک و در صورت نبود آلات موسیقی با قابلمه و دبه انجام می گرفت . . .
یکی از سنتهای ایرانی در جشن و سرور نوروز، تخم مرغ بازی بود که دو نفر هر یک تخم مرغی را به دست میگرفت. یکی نوک تخم مرغ خود را به نوک تخم مرغ دیگری می زد، هر کدام می شکست بازنده محسوب میشد. نوشته اند از جمله تفریحات شاه عباس اول در جنش نوروز که شهر اصفهان را آذین می بستند و چراغانی می کردند، تخم مرغ بازی بود.
در عصر قاجار، در خانه های مردم اثری از رادیو و تلویزیون نبود و اکثر مردم اوقات فراغت خود را با بازی پر می کردند. بازی ها در تهران دوره قاجار در برخی از جشن ها نیز کاربرد داشته اند که معمولا انواع نمایش آن ها در مراسم نامزدی، عقد و عروسی و امثال آن و در جشن های نوروز و سیزده بدر هم بازی می شدند.
از تفریحات دیگری که در زمان «فتحعلیشاه» رواج داشت، همان مسابقهی «نرمتنی» بود که قبلأ به آن اشاره کردهایم. شاه دستور میداد که پارچهی مقاوم و پلاستیک مانند بزرگی را در سالن قصر پهن کنند و روی آن ابریشم خرد شده بریزند.
مظفرالدین شاه و همراهان در حال انجام بازی کراکت در فرانسه، سال ۱۹۰۲، کراکت گونهای بازی بر روی چمن است که بیشتر در سدههای ۱۶ و ۱۷ میلادی بازی میشد و سلف بازی کروکت (croquet) به شمار میآید.در این بازی با پتکی چوبی و دستهدراز به توپی چوبی ضربه میزنند و میکوشند در مسیری نسبتاً باریک با کمترین ضربهها این گوی را از میان دو ستونک بگذرانند.
تاریخ: 1320 پیش از میلاد مسیح شطرنج قدیمی ترین وسیله بازی چوبی است اما اینگونه نیست. Senet قدیمی ترین بازی چوبی دنیاست که در مصر باستان و حدود 5 هزار سال پیش رواج بسیاری داشته است. چگونگی این بازی هنوز مورد بحث است و خود مصری ها هم اطلاعات کافی در مورد آن ندارند. این نمونه همراه با پادشاه «تاتونخامون» به خاک سپرده شده بود و اکنون در موزه قاهره نگهداری ...
«کریم آقای منظم السلطنه، وزیر نظمیه و احتسابیه، در ماه رمضان و شوال 1315، بعضی قواعد در تهران دایر کرد، از جمله: باید خرکچی شهر مانند قطار قاطر و شتر و خرهای بارکش خود را به یک رشته بسته در شهر بگردانند که راه را به مردم تنگ ننمایند و نیز خرکچی حق ندارد که بار زیاد به خر حمل کند که اسباب صدمه بار کش بشود ...
فرمانروای هند این بازی را، به عنوان یک چالش و مبارزه طلبی، همراه با نماینده ی خود به دربار ایران میفرستد و میزان مالیات خود به ایران را مشروط بر کشف راز و نحوه ی این بازی در دربار ایران می کند.